
Oqtay Rza 1934-cü ilin 2 noyabrında, Salyanın Qalalı kəndində dünyaya göz açıb. Salyan şəhərində orta məktəbi bitirəndən sonra Azərbaycan Sənaye İnstitutunun geoloji-kəşfiyyat fakültəsinə daxil olub. On il neftçi-geoloq kimi çalışıb, ruzisini “qara qızıl”dan çıxarıb. Elmi-tədqiqat işi müdafiə edib geologiya-minerologiya elmləri namizədi olub. Uzun müddət APİ-də, coğrafiya fakültəsində müəllimlik edib, dosent vəzifəsində çalışıb. Axtarsan, Azərbaycanın hər bir bölgəsində onun tələbələri var.
Ədəbiyyat aləmində Oqtay Rza kimi tanınan şairimizin əsl tərcümeyi-halı onun mətbuatda çap etdirdiyi, kitablarına hopdurduğu yüzlərlə şeirlərindədir. Bu şeirlərdə mənsub olduğu xalqın bir oğlu kimi Oqtay Rzanın həyata, gözəlliklərə, millətinin şanlı tarixinə, elinə-obasına böyük məhəbbətinin yaşantıları ilə qarşılaşırıq. Öncə millətini sevən bir Azəri türkünün nidasını eşidirik:
Bütün nəticələr səbəbdən gəlib,
“Ənəlhəqq” harayı Hələbdən gəlib,
Dinim, etiqadım ərəbdən gəlib,
Dilim ta əzəldən özümünküdür!
Təbriz-qarmağında zorun, zillətin,
Göyçə-tapdağında “yazıq millət”in,
Dərbənd-caynağında mütləqiyyətin,
Qədim Borçalını görmək çox çətin,
Bölünmüş məmləkət özümünküdür!
Bəzən dost bildiyin çevrilir yada,
Ya da keçmişini heç salmır yada,
“Ov”, “yev” soyadımdan bərk yapışsa da,
Millət həmişəlik özümünküdür!
Ayrılıq çayıtək Araz seçilib,
Şərabla bərabər qan da içilib,
Zaman böyüdükcə ölkəm kiçilib,
Dövlət həmişəlik özümünküdür!
Oqtay Rza ədəbiyyata hələ yeddinci sinifdə oxuyarkən Salyan rayon qəzetində çap etdirdiyi “1 May” şeiri ilə gəlib. Onda qırxıncı illərin sonlarıydı, balaca boylu, amma gözlərindən işıq və sevgi yağan Oqtay Salyanda özündən bir neçə yaş böyük olan gənc şairlər - Əliağa Kürçaylı və Ağacavad Əlizadə ilə dostluq edib, onlardan çox şey öyrənib. 1952-ci ildə, on səkkiz yaşı olanda böyük şairimiz Səməd Vurğun Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində yaşayan gənc əli qələmliləri öz yanına dəvət edib, onlara şeirin-sənətin çətin yollarından, şərəfli missiyasından söz açıb. Oqtay Rza da bu dəvət olunanlardan biri idi. Sonralar, ədəbi mühitə alışandan sonra Oqtay Rzanın həyatında silinməz izlər buraxan sənətkarlar olacaq: Rəsul Rza, Süleyman Rüstəm, Məmməd Rahim, Mirzə İbrahimov, Bəxtiyar Vahabzadə, Nəbi Xəzri, Qabil, Xəlil Rza, Məmməd Araz, Hüseyn Arif…
Oqtay Rza təbiət vurğunu idi, səyahət eləməyi, gəzib-dolanmağı çox sevir, nəinki Azərbaycanı, keçmiş SSRİ məkanını da seyr etməkdən yorulmayıb. Təbiəti duya bildiyi üçün şeirlərində də o hissləri, o duyğuları yaşada bilib. Onun şeirlərindəki poetik təbiət mənzərələri, dünyanın rəngarəng peyzajları, bəzən suyun şırıltısı, biçənəklərin xoş ətri, yağışın səsi aydınca duyulur. Onun “Günəşin adından” adlı şeir kitabını isə“Azərbaycanın şeirlə yazılmış canlı xəritəsi” adlandırmaq olar.
Adətən, şairlərin adları qarşısında “təbiət şairi”, “vətənpərvər şair”, “gözəllik şairi” və s. təyinlər işlədirlər. Oqtay Rza bunların hamısına aid olan bir şairdir. Dəfələrlə döyüş bölgələrində olub, əsgərlər qarşısında şeir oxuyub. Oqtay Rzanın şair ilhamı bütün mövzularda öz poetik əksini tapır, yəni, o, nədən yazırsa-yazsın, o şeirdə həmişə yeni bir fikir söyləməyə çalışır, əksər hallarda buna müvəffəq olur. Dəfələrlə deyilmiş fikirlərə təzə rəng, naxış vurmağı bacarır. Onun şeir yolu, fərdi üslubu Səməd Vurğun yoludur. Amma bütün şeirlərində Oqtay Rzanın özünü görərsiniz, çünki təqlidçilik ona yaddır.
Şair dünyanın dərdini öz ürəyinə yığan və bu dərdlərlə yaşayan bir əzabkeşdir və Oqtay Rza da bu əzabkeşlərdən biridir. “Dünya yaman yiyəsizsən” şeiri bu zamana, bu çağlara aiddir. “Əkslik” şeirində də dünyanın təzadları əks olunur. Bəzən o, müəyyən bir sözə poetik rəng də qata bilir. Oqtay müəllim çoxlu ithaflar yazır və tanıdığı, hörmət və dostluq etdiyi müxtəlif sənət adamlarını mədh edir. İkincibirməqamdaodurki, OqtayRzaAzərbaycanpoeziyasınınrübaijanrınatez-tezmüraciətedib. Çalışıb ki, bu yığcam formada təzə söz deyə bilsin. Rübailəri də mövzuca rəngərəngdir. Əgər Oqtay Rzanın necə bir şair olduğunu bilmək istəyirsinizsə, onun rübailərini oxuyun. Oqtay Rza yaradıcılığına müəyyən rəng qatan incə, xəfif yumor hissi bu rübailərdə də yaşanır:
Tikanı gül kimi iyləyənlər var,
Bülbülə torağay söyləyənlər var.
Məhəmməd Füzuli eşitsin: - İndi
Salamı mükafat eyləyənlər var.
Çıxdı qabağıma tanış bədnəzər,
Uzun yalanından özü də bezər.
Çoxüzlu mineral qiymətli daşdır,
Çoxüzlü adamın əlindən həzər!
Əməkdar müəllim, görkəmli şair, alim və pedaqoq Oqtay Rza 18 avqust 2019-cu il tarixində vəfat edib.
- 11:55 “İçərişəhər” Qoruğu İdarəsi ilə Özbəkistanın “İçan-Qala” Dövlət Muzey Qoruğu arasında əməkdaşlıq protokolu imzalanıb
- 10:28 Bu gün Xalq artisti Həsənağa Salayevin doğum günüdür
- 10:24 Kitabxanada “Nağıllar aləminə səyahət” layihəsi davam edir
- 09:34 Qazaxıstanlı nazir: Azərbaycanla mədəni yaxınlıq quruculuq fəaliyyətini gücləndirməyə imkan verir
- 09:29 Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi Hüseyn Cavidin anım günüdür
- 09:26 Heydər Əliyev Mərkəzində Qazaxıstan rəssamlarının əsərlərindən ibarət sərgi
- 09:13 Bakı Kitab Mərkəzində litvalı hərbi jurnalist Riçardas Lapaitislə görüş
- 17:20 “Gəl, Yarat!” Yaradıcılıq üzrə marafonun qalibləri müəyyən olunub
- 15:34 Azərbaycan Latviyada keçirilən xeyriyyə tədbirində təmsil olunub
- 14:21 Mədəniyyət naziri qazaxıstanlı həmkarı ilə görüşüb
- 13:03 Beynəlxalq Əlillər Gününə həsr olunmuş tədbir keçirilib
- 11:25 Türk Dünyasının Yumor Festivalı keçirilib
- 10:04 Bakıda “Disney” studiyasının 100 illiyi qeyd olunub
- 09:54 Muzey Mərkəzdə “Rənglərdə yaşayan ömür” adlı sərgi açılıb
- 09:46 Filarmoniyada Mariya Kallasın 100 illiyinə həsr olunmuş konsert keçirilib
- 09:36 Aşqabadda keçirilən “Qış Milli Mətbəx Xeyriyyə Festival”ında Azərbaycan da təmsil olunub
- 09:30 Musiqili Teatrda Qazaxıstan Mədəniyyət Günləri çərçivəsində Qaragöz tamaşası nümayiş olunub
- 17:02 Mədəniyyət və Yaradıcı Sənayelər Forumunun icmalı
- 16:42 Vyanada Aşıq Şəmşirin anadan olmasının 130 illiyi münasibətilə tədbir keçirilib
- 16:11 S.Ələsgərov adına 1 nömrəli Uşaq İncəsənət Məktəbinin növbəti uğuru
- 15:19 Xalq şairi Məmməd Arazın anadan olmasının 90 illiyi qeyd edilib
- 15:15 "F.Əmirovun əsərlərini ifa və təhlil edirik" adlı VIII Elmi-İfaçılıq konfransı keçirilib
- 14:45 Xalq rəssamı Fərhad Xəlilovun yeni sərgisi - “Yerlə göy arasında”
- 14:36 Milli Kitabxanada “Türkdilli ölkələrin gənc yazarları” adlı virtual sərgi hazırlanıb
- 14:19 Xalq artisti Mirzə Babayevin 110 illiyinə həsr edilmiş konsert keçirilib
- 14:16 QİÇS-lə Mübarizə Günü ilə bağlı biblioqrafik icmal istifadəçilərə təqdim edilib
- 14:12 “İçərişəhərin həyatı” adlı fotosərgi açılıb
- 11:02 Azərbaycanla Qazaxıstan arasında mədəni əməkdaşlıq müzakirə olunub
- 09:34 Azərbaycanın Xalq şairi, unudulmaz şəxsiyyət Məmməd Arazın anım günüdür
- 09:16 "Türk dünyasının yumor sahəsi üzrə əməkdaşlıq perspektivləri” – “Yaradıcı həftə” çərçivəsində dəyirmi masa
- 17:57 Gənc istedadların “Qızıl kitab”ı və xüsusi təqaüdü haqqında ƏSASNAMƏ
- 17:41 “Gənc istedadların “Qızıl kitab”ı və xüsusi təqaüdü haqqında Əsasnamə”nin təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı
- 17:22 “Musiqi Sənayesi Platforması”nda növbəti panel milli musiqi məhsulunun rəqabətliliyinə həsr olunub
- 17:18 “Yaradıcı həftə” çərçivəsində Azərbaycan musiqi sənayesinə həsr olunmuş tədbir keçirilib
- 16:46 “İpək incəsənəti” layihəsinin təqdimatı olub
- 16:14 Baş İdarənin Heydər Əliyev Mərkəzlərinə ekskursiyalar davam etdirilir
- 16:06 Əməkdar artisti Əyyub Quliyev beynəlxalq müsabiqənin münsiflər heyətində təmsil olunub
- 16:00 Milli Kitabxanada “Şərq qadını jurnalı – 100” adlı sərgi açılıb
- 15:03 Mədəniyyət və Yaradıcı Sənayelər Forumu başa çatıb
- 14:55 Bakı Şəhər Xalq Teatrları Festivalının mükafatlandırılma mərasimi keçirilib
- 11:32 Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib
- 10:15 “Türk dünyası animasiya şəbəkəsinin qurulması” mövzusunda dəyirmi masa keçirilib
- 10:13 Apellyasiya Komissiyasının iclası yekunlaşdı
- 09:48 “A-hub Akselerasiya Proqramı”nın milli final mərhələsi keçirilib
- 09:42 Pyes müsabiqəsi qaliblərinə mükafatlar təqdim olundu
- 09:31 Forumda dizayn sənayesinin inkişaf məsələləri də müzakirə olunub
- 09:26 “Sən hələ uşaqsan” bədii filminin təqdimatı olub
- 09:20 Azərbaycan filmi “Moskva premyerası”nda mükafat alıb
- 16:42 “Tale şairi: Məmməd İsmayıl” xatirə-romanının təqdimatı keçiriləcək
- 16:36 Mədəniyyət və Yaradıcı Sənayelər Forumu panel sessiyalarla işini davam etdirir
- 16:30 Azərbaycan Respublikası Kino Agentliyinin elan etdiyi film layihələri müsabiqəsinə yekun vurulub
- 15:02 Azərbaycanın ilk süni intellekt sənətçisi – “Şuşa xanım”
- 14:33 Bakıdakı Rus evində Fərəc Qarayevin yaradıcılıq axşamı keçirilib
- 12:42 Gənclər Kitabxanasında Xalq rəssamı Tahir Salahovun 95 illiyi ilə əlaqədar virtual sərgi hazırlanıb
- 12:35 Film layihələri müsabiqəsi ilə bağlı Seçim komissiyası və Ekspert şurasının yekun iclası keçirilib
- 12:32 “Yaradıcı oxucularımız” layihəsi uğurla davam edir
- 12:21 Mədəniyyət sahəsində innovasiyalar: qabaqcıl texnologiyalar, süni zəka, oyun texnologiyaları
- 12:04 Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi dilimizin tədrisi ilə bağlı Özbəkistanın Gənclərlə İşlər Agentliyi ilə memorandum imzalayıb
- 11:57 Şuşa Teatrının dekabr repertuarı açıqlanıb
- 11:29 Azərbaycanlı rejissorun “Hədis” animasiya filmi Almaniyanın nüfuzlu festivalının qalibi olub