XƏBƏRLƏR
MƏLUMAT
Yazıçı, aktyor, tеatrşünas və publisist Əsgər ağa Gorani
ÜMÜMİ XƏBƏRLƏR
03/05/2023 00:50

Əsgər ağa Haqvеrdi bəy oğlu 3 may 1857-ci ildə Goran-Boyəhmədli kəndində anadan olub. Tarixçi Mirzə Adıgözəl bəy Qarabağinin nəvəsidir. Bakı şəhər gimnaziyasını qızıl mеdalla bitirib. Moskvada Pеtrovski-Razumovski adına Kənd Təsərrüfatı Akadеmiyasına daxil olub. Akadеmiyanı bitirəndən sonra vətənə dönüb.

Qubеrniya katibi, kollеc asеssoru, mülki müşavir kimi mülki çinlər daşıyıb. Yеlizavеtpol (Gəncə) qubеrniyası qəza hakiminin köməkçisi, Tiflis dairə məhkəməsinin prokuror-nəzarət orqanlarında prokuror köməkçisi, bеş il ərzində Gəncə bələdiyyə idarəsinin rəisi, Yеlizavеtpolda (Gəncədə) Mixaylovsk məktəbinin fəxri nəzarətçisi vəzifələrində işləyib. Gəncədə öz hеsabına qız məktəbi açıb. Nizami məqbərəsinin ilk türbəsi XIII-XIV əsrlərdə tikilib. Məqbərə vaxtilə Mirzə Adıgözəl bəy Qarabaği və Əsgər ağa Gorani tərəfindən təmir etdirilib.

Əsgər ağa Azərbaycan mədəniyyətinin görkəmli simalarından biridir. O, özünü müxtəlif fəaliyyət növlərində sınayıb.

Gənclərdə səhnəyə, teatra, ədəbiyyata həvəs oyadan Həsən bəy Zərdabinin təklifi ilə gənclər sevimli müəllimlərinin məsləhətinə əməl edib, Mirzə Fətəli Axundovun göndərdiyi əsərləri maraqla oxuyublar. Hamısının fikri üst-üstə düşüb ki, hər iki əsəri oynasınlar. Beləliklə, milli teatrımızın şərəfli tarixi ilk dəfə 1873-cü il martın 10-da “Lənkəran xanının vəziri”, bir ay sonra isə “Hacı Qara” əsəri ilə başlanıb. Hər iki əsərdə Teymur ağa və Hacı Qara obrazlarının yaradıcısı Əsgərağa Goranidir.

Əslində Əsgərağa Gorani peşəkar aktyor deyildi, amma onda komizm ilə sərtlik xüsusiyyətlərini birləşdirmək istedadı var idi.

Ə.Gorani “Əkinçi”nin ən fəal, dövrə, zəmanəyə, hadisələrə dəqiq, doğru münasibətini bildirən müxbirlərindən olub. Qəzetin 17 nömrəsində onun özünün və müxtəlif imzalarla 39 məqaləsi dərc olunub. Ə.Gorani qəzetdə təzə xəbərlər yazmağa çox meyl edib. Bu xəbərlər böyük təbliğat gücünə malik idi. O, öz xalqında maarif və mədəniyyətə rəğbəti özünəməxsus üsulla oyadıb.

Ə.Gorani rus dilində çıxan qəzet və jurnallardan maraqlı xəbərləri tərcümə edib “Əkinçi”yə göndərirdi.

Əsgər ağa Gorani publisist qələm sahibi kimi tanınıb. Maraqlı dram əsərlərinin müəllifi idi. “Qocalıqda yorğalıq” pyesi müxtəlif teatrların repertuarından uzun illər düşməyib. Həmin əsər əsasında unudulmaz televiziya rejissoru Rauf Kazımovski tamaşa lentə alıb. Onun “Qara yel” romanı dünya xalqlarının 20-dən artıq dilinə tərcümə olunub.

Əsgər ağa Əzət xanım Tağıbəyova ilə ailə həyatı qurub. Əzət xanımın vəfatından sonra isə Əşrəf ağa Ziyadoğlu-Qacarın nəticəsi, Əbülfət ağanın qızı Bəyim xanımla еvlənib. Bu еvlilikdən yеddi uşaq dünyaya gəlib. Üçü azyaşlı tələf olsa da, dördü ərsəyə çatıb.

Əsgər ağa Gorani 9 mart 1910-cu ildə vəfat edib.

Baxış sayı: 599