Azərbaycan elmi-fəlsəfi fikir tarixinə, bədii-estetik təfəkkürünə bir sıra əsaslı yenilikləri, mütərəqqi addımları, çoxistiqamətli maarifçilik fəaliyyəti ilə daxil olan Abbasqulu ağa Bakıxanovun elmi-ədəbi irsi dövrünün qabaqcıl ziyalılarının - tarixçilərin, mütəfəkkirlərin, ədiblərin diqqətini çəkmiş, dəyərləndirilmiş və onların fəaliyyətinə öz müsbət təsirini göstərmişdir. Abbasqulu ağa Bakıxanov öz dövründə hərbi xadim, tədqiqatçı-alim kimi tanınmaqla yanaşı, bədii yaradıcılığına görə də sevilmişdir.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün görkəmli ədibin anadan olmasından 230 il ötür.
Abbasqulu ağa Bakıxanov 1794-cü il iyunun 21-də Bakı şəhəri yaxınlığında Əmircan (köhnə adı Xilə) kəndində Bakı xanları nəslindən olan II Mirzə Məhəmməd xanın ailəsində anadan olub. Səkkiz yaşına qədər Bakıda yaşayıb, uşaqlığının ilk dövrünü Abşeronun Əmircan, Maştağa, Balaxanı, Ramana kəndlərində keçirib. Atası xanlıq taxtı uğrunda mübarizədə öz əmisi oğlu Hüseynqulu xana uduzduqdan sonra məcburiyyət qarşısında qalaraq ailəsi ilə birlikdə Qubaya, vaxtı ilə yaxın qohumu olan Fətəli xanın bağışladığı Amsar kəndinə köçməli olub. 1819-cu ildə Abbasqulu ağa general Yermolovun dəvəti ilə Tiflisə gələrək Qafqaz Baş Hərbi İdarəsində şərq dilləri tərcüməçisi vəzifəsinə təyin olunub.
Azərbaycan elmi tarixində özünəməxsus yer tutan Abbasqulu ağa Bakıxanov “Qanuni-Qüdsi”, “Əsrarül-mələküt”, “Təhzibül-əxlaq”, “Eynül-mizan”, “Gülüstani-İrəm” kimi əsərləri ilə böyük şöhrət qazanıb. Dil, coğrafiya, tarix, astronomiya, məntiq, psixologiya və digər elmlərə aid əsərləri onun hərtərəfli bir alim olduğunu göstərir. Həmçinin Amerikanın kəşfindən və bu qitədən bəhs edən “Kəşfül-qəraib” və dövrümüzə gəlib çatmayan “Ümumi coğrafiya” əsərlərinin müəllifidir. Bakıxanov pedaqoji məsələlərlə də məşğul olub, uşaqların və gənclərin tərbiyəsi ilə əlaqədar mülahizələrini "Təhzibül-əxlaq" əsərində qələmə alıb. O, dərin əxlaqi-fəlsəfi məzmuna malik olan bu əsərində cəmiyyət haqqındakı fikirlərini bir sistem şəklində şərh edərək, gənclər arasında nəcib əxlaq normalarını təbliğ edib.
Alimin ən dəyərli əsəri isə, heç şübhəsiz uzun illər boyu apardığı ciddi tədqiqatlar nəticəsində ərsəyə gəlmiş “Gülüstani-İrəm” əsəridir. Bu əsərlə o eyni zamanda, Azərbaycan tarixşünaslığının əsasını qoyub. Azərbaycan və Dağıstan xalqlarının tarixindən bəhs edən “Gülüstani-İrəm” faktlarla olduqca zəngindir. Müəllif əsəri yazarkən bir sıra arxeoloji tədqiqatlar aparmış, tarixi abidələrdən, köhnə binaların qalıqlarından, sikkələrdən, padşahların və xanların fərmanlarından, milli əfsanələrdən, dini kitablardan, "Avesta"dan, yaşlı nəslin nağıl və rəvayətlərindən, səyyahların yol qeydlərindən, gürcü və ləzgi salnamələrindən, çoxlu şərq mənbələrindən, qədim yunan, qədim Roma, Azərbaycan, rus alimlərinin əsərlərindən istifadə edib.
Əsərin müqəddiməsində Azərbaycanın və Dağıstanın qısa coğrafi təsviri verilir, qədim yunan, ərəb və rus mənbələrinə istinad edilərək bu ölkələrin xalqlarının mənşəyi, dili və dinləri haqqında maraqlı məlumatlar yer alır. “Gülüstani-İrəm” əsəri özündə Nuhun tufanı, Yəcuc və Məcuc, skiflər, massagetlər, xəzərlər, Sasani hökmdarlarının Azərbaycandakı hakimiyyəti, İslam dövlətinin yaranması, ərəb qoşunlarının Azərbaycana gəlməsi, həmin dövrlərdə Şirvan və Dağıstanda baş verən hadisələr, monqol istilası, hülakilərin və teymurilərin hakimiyyəti, Səfəvi dövlətinin yaranması, Şirvanşahlar sülaləsi, "Gülüstan" adlı yerdə Rusiya və İran arasında sülh müqaviləsinin bağlanmasına qədər olan geniş bir tarixi dövrü əhatə edib. Bakıxanov 1828-ci ildə Türkmənçay müqaviləsinin imzalanması mərasimində tərcüməçi kimi iştirak edib. Qüdsi təxəllüsü ilə şeirlər yazıb.
Görkəmli ədib 1847-ci ildə Məkkədən Mədinəyə gedərkən vəba xəstəliyindən vəfat edib və Vadiyi-Fatimə adlanan yerdə dəfn olunub.
- 16:24 26 İyun-Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri Gününə həsr olunan tədbir keçirilib
- 16:05 Xalq artisti Mərahim Fərzəlibəyovun 75 illiyinə həsr olunmuş yubiley gecəsi keçirilib
- 16:03 Özbəkistanda II Beynəlxalq Maqom Sənəti Forumu keçirilir
- 14:27 Dövlət Mahnı Teatrında Ələkbər Tağıyevin mahnılarından ibarət konsert təşkil olunub
- 11:46 Kukla Teatrının beynəlxalq əlaqələri genişlənir
- 10:24 “Müasir Azərbaycan Ordusunun qurucusu” adlı tədbir keçirilib
- 10:18 26 İyun - Silahlı Qüvvələr Gününə həsr olunmuş tədbir keçirilib
- 10:11 Kitabxananın 45 illik yubileyi ilə əlaqədar informasiya löhvəsi hazırlanıb
- 09:51 “Peter musiqi alətləri diyarında” adlı tamaşa təqdim edilib
- 09:34 Prezident Kitabxanasında “СOP29 Azərbaycan” adlı elektron layihə hazırlanıb
- 09:31 7-ci ANİMAFİLM Beynəlxalq Animasiya Festivalına filmlərin qəbulu başlanıb
- 09:24 Azərbaycan Bellapais Beynəlxalq musiqi festivalında
- 09:20 Akademik Rus Dram Teatrında aktyor sənəti və vokal üzrə ustad dərsləri
- 16:44 26 iyun-Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələr Gününə həsr olunmuş konsert proqramı təşkil olunub
- 16:39 Narkomaniya və Narkobiznesə qarşı Beynəlxalq Mübarizə Gününə həsr olunan sərgi təşkil olunub
- 15:29 26 İyun - Silahlı Qüvvələr Gününə həsr olunmuş konsert proqramı təqdim edilib
- 15:26 “Azərbaycan ordusunun şanlı tarixi” adlı tədbir keçirilib
- 15:01 Gənclər Kitabxanasında Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə silsilə materiallar hazırlanıb
- 14:55 Kitabxanada “Təbiətə valeh olanlar” layihəsi uğurla davam edir
- 12:32 Bakıda Rusiya Mədəniyyəti Günlərinin təntənəli açılış mərasimi olub
- 12:29 Özbəkistanda Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin ildönümü qeyd edilib
- 12:27 Milli Kitabxanada ağ ölümə qarşı mübarizənin təbliği məqsədilə sərgi açılıb
- 12:23 Malayziyada Şuşaya həsr olunmuş sərgi açılıb
- 12:13 Xalq artisti Həsən Seyidbəylinin vəfatından 44 il ötür
- 09:38 Mədəniyyət və incəsənətimiz radiodalğalarında – yeni layihələr
- 09:33 Vyanada Tofiq Əhmədovun 100 illik yubileyinə həsr olunmuş konsert təşkil olunub
- 09:27 Beynəlxalq Qurama Festivalına Şuşada yekun vurulub
- 09:23 Azərbaycanlı bəstəkarın şəhidə həsr etdiyi əsər Polşada birinci yerə layiq görülüb
- 09:20 Ölkəmizdə Rusiya Mədəniyyəti Günləri başlanır
- 09:09 “Sənətkarın dostu” layihəsi davam edir
- 16:21 Berlində Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzində “Əlifba A Cultural Alphabet” kitabının təqdimatı keçirilib
- 14:45 Azərbaycan və Çin klassik əsərlərinin tərcüməsi və nəşri ilə bağlı görüş keçirilib
- 14:42 Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndə heyəti Almaniyada səfərdədir
- 14:23 Azərbaycanlı rəssam Başkortostanda etnik-bədii simpoziumda iştirak edəcək
- 14:11 Media nümayəndələri musiqi və incəsənət məktəblərinə şagirdlərin qəbul imtahanını izləyiblər
- 14:05 Məhsəti Gəncəvi yaradıcılığı İtaliya ədəbiyyat portalında
- 14:02 Üçüncü “Baku Piano Festival” çərçivəsində istedadlı uşaqların konsertləri olub
- 11:08 Gənclər Kitabxanasında Abbasqulu ağa Bakıxanovun 230 illiyi münasibətilə məlumat bazası hazırlanıb
- 11:05 A.Məlikov adına 11 nömrəli Onbirillik Musiqi Məktəbinin növbəti uğuru
- 10:06 Rusiyalı pianoçu Bakı Musiqi Akademiyasında ustad dərsi keçib
- 10:04 “Yaradıcı oxucularımız” layihəsi uğurla davam edir
- 09:30 Berlində Azərbaycan dili həftəsonu məktəbinin açılışı olub
- 09:26 İstanbulda “Zəngəzur sənətkarlığı” adlı sərgi keçiriləcək
- 15:31 Əlcəzairdə Şuşa haqqında kitab çapdan çıxıb
- 15:25 Musiqi, incəsənət məktəb və mərkəzlərinə şagird qəbulu üzrə imtahanlar başlanıb
- 14:58 V “Sevil” Beynəlxalq Qadın Sənədli Film Festivalının proqramı zəngindir
- 11:33 Böyük Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin əsərləri özbək dilində nəşr edilib
- 11:28 Milli Kitabxanada “Abbasqulu ağa Bakıxanov – 230” adlı kitab sərgisi açılıb
- 11:25 Bu gün görkəmli ədib Abbasqulu ağa Bakıxanovun doğum günüdür
- 10:27 Beynəlxalq Animasiya Filmləri Festivalında Azərbaycan stendlə təmsil olunub
- 09:30 Yazıçı Adil Quliyevin “Xüsusi təyinatlı” romanının təqdimatı keçirilib
- 09:26 Milli İncəsənət Muzeyində “Vəcihə Səmədova 100 sənətkar ömrünün səhifələri” adlı sərgi açılıb
- 09:20 Azərbaycanda ilk dəfə keçirilən Beynəlxalq Qurama Festivalının açılış mərasimi olub
- 09:11 “Nəğməyə dönmüş ömür” adlı tədbir keçirilib
- 16:57 Baş İdarənin Heydər Əliyev Mərkəzlərinə ekskursiyalar davam edir
- 15:44 Məhəmməd Füzulinin 530 illiyinə həsr edilən muğam gecəsi təşkil olunub
- 14:10 “Qurtuluşdan başlanan tərəqqi yolu” adlı sərgi-tədbir keçirilib
- 12:06 Bakıdakı Rus evində Maksim Qorkinin Bakı səyahəti barədə mühazirə oxunub
- 11:19 Bu gün Xalq artisti Süleyman Ələsgərovun anadan olmasının 109 ili tamam olur
- 11:06 Bu gün görkəmli bəstəkar Cahangir Cahangirovun doğum günüdür