Ayan Oqtay qızı Mirqasımova 5 may 1969-cu ildə Bakıda anadan olub. Kinorejissor Oqtay Mirqasımovun qızıdır. AMEA-nın ilk prezidenti, tibb elmləri doktoru Mir Əsədulla Mirqasımovun nəvəsidir.

Bakı Xoreoqrafiya Məktəbini bitirib (1986). Moskvada ÜDKİ-nin kino və teatr aktyorluğu ixtisasında (Aleksey Vladimiroviç Batalovun sinfində) təhsil alıb (1986-1990).

1991-ci ildən S.Vurğun adına Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrında işləyir. Teatrda aktrisalıqla yanaşı xoreoqrafiya quruluşlarını da verir.

“Təkcə adanı özünlə apara bilməzsən”, “Ötən ilin son gecəsi”, “Özgə vaxt”, “Yuxu”, “Ovsunçu”, “Günaydın, mələyim!”, “Hədiyyə” və s. filmlərdə çəkilib. O, “Kiçik” (1993, Özbəkfilm, rej: Rano Kubayeva) və “Yelləncək” (2005, NTV, Rusiya, serial, rejissor: Vyaşeslav Nikiforov) kimi xarici film istehsalçılarının filmlərində də rol alıb.

“Apofiqey-99” teatr mükafatı “Tamaşaçı rəğbəti” nominasiyası, I Beynəlxalq Madrid Kinofestivalında “Ən yaxşı qadın rolu” mükafatı, XII Beynəlxaq Daşkənd Kinofestivalının “Qızıl zanbaq”, MDB və Baltrikyanı ölkələrin Açıq Kinofestivalının “Qorqipiya” mükafatı laureatı, “Humay” mükafatçısıdır.

Azərbaycan kino sənətinin inkişafındakı xidmətlərinə görə 18 dekabr 2000-ci ildə “Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti”, 31 iyul 2017-ci ildə “Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülüb. 9 may 2012-ci ildə, 30 aprel 2014-cü ildə, 6 may 2015-ci ildə, 6 may 2016-cı ildə, 1 may 2017-ci ildə və 9 may 2018-ci ildə Prezident Mükafatı ilə təltif edilib.

Xalq artisti Ayan Mirqasımova təcrübəsini tələbələri ilə bölüşməkdən xüsusi zövq alır. O, teatr və kino ilə yanaşı, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində də dərs deyir.