Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Xəzər rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatında lirik növün ən geniş yayılmış janrlarından biri olan bayatılar haqqında məlumat və videoçarx hazırlayıb.
Bayatı - Azərbaycan lirik xalq şeir janrıdır. Qafiyə sistemi “a-a-b-a” prinsipi ilə qurulan dörd misralı və hər misrası yeddi hecadan ibarət olan şeir şəklidir. İlkin-arxaik şeir biçimlərindən biri olduğu üçün bu şeir qəlibi 3-cü misrası sərbəst, qalanları həmqafiyə olur. Əsas fikir son iki misrada ifadə edilir.
Bayatılar təkcə Azərbaycan xalq ədəbiyyatında deyil, bütövlükdə türk folklor etnocoğrafiyasında geniş yayılmış formalardandır. Bayatının mənşəçə bayatların adı ilə bağlı olduğu ehtimal edilir. Mövzuca rəngarəng olan bayatılarda xalqın kədəri, ictimai quruluşa, zülmə qarşı etirazı, yadelli işğalçılara nifrəti, azadlıq və xoşbəxtlik arzuları ifadə edilib, məhəbbətə, ayrılığa, dostluğa aid təsirli misralar söylənib.
Xalq ədəbiyyatının başqa janrları kimi, bayatılar da nəsildən-nəslə keçərək, müxtəlif variantlara düşüb. Sarı Aşığın bayatıları məşhurdur. Bayatı janrından klassik və müasir yazılı ədəbiyyatda da istifadə edilib. Türkdilli xaalqlarda onun müxtəlif adları var. Məsələn, İraqda xoyratları misal göstərmək olar. Bayatılar forma və məzmunça müəyyən mənada, çastuşkalara yaxındır. Həzin melodiya və havalara da bayatı deyilib. Bəzi muğam adları (“Bayatı-Şiraz”, “Bayatı-kürd”, “Bayatı-qacar” və s.) bayatı sözü ilə bağlıdır.
Bayatıların ilk misraları, bir qayda olaraq, "Mən aşiq", "Mən aşiqəm", "Əzizinəm", "Eləmi" sözləri ilə başlanıb. Bayatıların bir növü də cinas bayatılardır. Belə bayatıların qafiyələri cinas sözlər üzərində qurulub.
Məsələn;
Əzizim yasəməni,
Dərmişəm yasəməni.
Getdin, arxaya baxdın,
Batırdın yasa məni
Burada "yasəməni" və "yasa məni" sözləri cinasdır. Birinci mənada gül, ikincidə isə qəm, kədər məzmunundadır.
Mövzu ilə bağlı videoçarxı və məlumatı aşağıdakı keçidlərdən izləyə bilərsiniz.
https://www.instagram.com/p/CFgXW_jFEA8/?igshid=e3x3htboj4z4
https://www.instagram.com/tv/CFgXgCSHjq9/?igshid=102ri2yafnrgb
- 14:22 Narkomaniya ilə mübarizə və onun fəsadlarına həsr olunmuş növbəti maarifləndirici tədbir keçirilib
- 12:41 Azərbaycan musiqisinin gənc siması dünya səhnəsində
- 11:29 Gənclər Kitabxanasında görkəmli rəssam Mirzə Qədim İrəvani haqqında materiallar hazırlanıb
- 11:12 “Üzeyir bəyin kiçik qonaqları” adlı konsert proqramı keçirilib
- 10:17 Xalq artisti Hacıbaba Bağırovun anadan olmasının 93 ili tamam olur
- 09:41 “Opera günləri” layihəsi çərçivəsində opera forumu keçirilib
- 09:13 Dirijor Fəxrəddin Kərimovun yubiley konserti keçiriləcək
- 17:41 “Heydər Əliyev irsinin təbliği” adlı elmi seminar keçiriləcək
- 17:19 “Milli dövlətçiliyimizin xilaskarı” mövzusunda konfrans keçirilib
- 17:08 10 nömrəli Uşaq Musiqi Məktəbində hesabat konserti keçirilib
- 15:12 4 nömrəli Uşaq İncəsənət Məktəbində hesabat konserti keçirilib
- 14:57 "Bəşəriyyətin bəlası-Narkomaniya"adlı tədbir keçirilib
- 14:25 Respublika Gənclər Kitabxanasında Fikrət Qocanın 90 illik yubileyinə həsr olunmuş biblioqrafik icmal hazırlanıb
- 14:23 İstanbulda Maqsud İbrahimbəyovun türk dilində nəşr olunmuş romanının təqdimatı keçiriləcək
- 12:43 “The Ashgabat Times”: Üzeyir Hacıbəylinin dahiliyi və onun “Arşın Mal Alan” əsəri Türkmənistanda çox sevilir
- 11:37 Dövlət Mahnı Teatrında Rəşid Behbudovun xatirə otağı yaradılıb
- 10:28 Bu gün SSRİ Xalq artisti Hökümə Qurbanovanın anadan olmasının 112 ili tamam olur
- 09:30 Türkiyədə Azərbaycan xoreoqrafının tamaşası keçirilib
- 09:27 Türkiyənin Millət Kitabxanasına Azərbaycana dair zəngin kitab kolleksiyası hədiyyə olunub
- 09:23 Azərbaycanlı ifaçı Sankt-Peterburqda festivalda çıxış edib
- 17:31 “Səhnə arxası-2: Yaradıcı düşün, biliklə yön ver” adlı intellektual oyunun qalibləri təşəkkürnamələr ilə təltif olunublar
- 16:46 “İRS” jurnalının alman dilində yeni nömrəsi işıq üzü görmüşdür
- 16:00 Ş.Ələkbərova adına 20 nömrəli Onbirillik Musiqi Məktəbinin hesabat konserti keçirilib
- 14:11 Alim Qasımov və Rain Sultanov Osloda festivalda çıxış ediblər
- 13:36 Gülarə Əliyeva adına 3 nömrəli Uşaq İncəsənət Məktəbi hesabat konserti keçirib
- 12:14 Bu gün Əməkdar elm xadimi Məmməd Arif Dadaşzadənin anadan olmasının 121 ili tamam olur
- 09:54 Gənc Tamaşaçılar Teatrında “Solğun çiçəklər” tamaşasının premyerası keçirilib
- 09:19 Kuklaçılar “DEMMENİFEST - 2025”də iştirak edəcəklər
- 09:13 “1001 gecə” baleti Belarusun Akademik Böyük Teatrının səhnəsində
- 13:42 “Musiqili Bakı” layihəsi çərçivəsində Qurban bayramına həsr olunmuş konsert keçirilib
- 11:14 “Səhnə bizimdir” adlı konsert proqramı təqdim edilib
- 15:37 Rabatda “Azərbaycan Mərakeşli uşaqların gözü ilə” rəsm müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırılıb
- 15:26 Bu gün Əməkdar artist Hamlet Xanızadənin anadan olmasının 84 ili tamam olur
- 14:56 “Heydər Əliyev və Azərbaycan” adlı layihə uğurla davam edir
- 14:37 Paytaxtda IV Bakı Piano Festivalı keçiriləcək
- 14:21 Respublika Gənclər Kitabxanasında Ümumdünya Ətraf Mühitin Mühafizəsi Günü ilə əlaqədar kitab sərgisi açılıb
- 11:50 Bu gün Xalq şairi Vaqif Səmədoğlunun anadan olmasının 86 ili tamam olur
- 11:24 K.Səfərəliyeva adına 16 nömrəli Uşaq Musiqi Məktəbində hesabat konserti keçirilib
- 11:19 Azərbaycan Kinoşünaslar və Kinotənqidçilər Gildiyası ilk mükafatlarını təqdim edib
- 11:01 Rauf Hacıyev adına 15 nömrəli Onbirillik Musiqi Məktəbinin istedadlı şagirdləri “Səsimiz bir” adlı layihədə yer alıblar
- 10:25 Görkəmli şair Mikayıl Müşfiqin anadan olmasının 117 ili tamam olur
- 09:38 4 nömrəli Uşaq Musiqi Məktəbində “Parlaq gələcək sizinlədir” adlı hesabat konserti keçirilib
- 09:32 Parisdə Panteon meydanında Qobustan və Xınalığın fotoları nümayiş olunur
- 09:29 Suraxanı rayon Heydər Əliyev Mərkəzində “Şuşa, sən azadsan!” filmi nümayiş olunub
- 09:24 “Bir zamanlar dəniz” qrup sərgisi çərçivəsində performans həftəsi
- 17:18 Daşkənddə Azərbaycan ilə Özbəkistan arasında kitabxana, tərcümə və nəşr sahəsində əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunub
- 15:36 Bu gün Əməkdar artist Fatma Mehrəliyevanın anadan olmasının 99 ili tamam olur
- 14:39 A.Məlikov adına 11 nömrəli Onbirillik Musiqi Məktəbində hesabat konserti keçirilib
- 14:34 Berlində Türk dünyasının elmi və mədəni töhfələrinə dair beynəlxalq konfrans keçirilib
- 14:32 Əlyazmalar İnstitutunda Seyid Əzim Şirvaninin 190 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib
- 10:12 “Müasir Azərbaycan Dövlətçiliyi” mövzusunda açıq dərs keçirilib
- 09:56 Hüseynqulu Sarabski adına 7 nömrəli Uşaq Musiqi Məktəbi hesabat konserti keçirib
- 09:38 Laçında Uşaq İncəsənət Festivalının xüsusi zonası qurulub
- 09:35 Laçının Seyrəngah adlanan ərazisində “Birlik rəngləri” adlı beynəlxalq incəsənət sərgisi açılıb
- 09:22 “MDB-nin mədəniyyət paytaxtı ili" çərçivəsində Laçında qala konsert olub
- 16:39 Laçın şəhərində “MDB-nin mədəniyyət paytaxtı - 2025” ilinin təntənəli açılış mərasimi keçirilib
- 15:29 Özbəkistanda Azərbaycan muğamı ilə bağlı ustad dərsləri keçirilib
- 15:17 “Heydər Əliyevin dövlətçilik fəlsəfəsi” adlı mühazirə keçirilib
- 15:13 “Səma” rəqs ansamblı “Hər birimiz bir çiçək” adlı konsert proqramı ilə çıxış edib
- 12:05 Qaradağ rayon Heydər Əliyev Mərkəzinin növbəti xarici qonağı