XƏBƏRLƏR
MƏLUMAT
Bu gün Azərbaycan klassik vokal məktəbinin banisi Bülbülün anım günüdür
ÜMÜMİ XƏBƏRLƏR
26/09/2024 09:59

Azərbaycan opera müğənnisi, mahir təsnif ifaçısı, musiqi folkloru tədqiqatçısı, Azərbaycan professional vokal sənətinin banisi, Xalq artisti Murtuza Məşədi Rza oğlu Məmmədov (Bülbül) 1897-ci il iyunun 22-də anadan olub.

İlk təhsilini Şuşada, mədrəsədə alıb, bir çox xanəndələrin ilk musiqi məktəbi olan Molla İbrahimin muğam ocağında sənətin əlifbasına yiyələnib. Xüsusilə Cabbar Qaryağdıoğlundan muğamın bir çox sirlərini əxz edib. Gənc yaşlarından xalqın sevimlisinə çevrilən Bülbül səhnə fəaliyyətinə 1916-cı ildən başlayıb.

1920-ci ildə Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının (o vaxt Birləşmiş Dövlət Teatrının opera truppası) solisti olub. 1927-ci ildə Bakı Konservatoriyasını bitirib və təhsilini davam etdirmək üçün dövlət xətti ilə İtaliyanın Milan şəhərinə göndərilib. O, 1931-ci ildə Milan Konservatoriyasını (Cüzeppe Anselmi, Delliponti və R.Qraninin sinfini) bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında dərs deməyə başlayıb.

Azərbaycan peşəkar vokal məktəbinin banisi olan Bülbül opera səhnəsində ifa etdiyi Üzeyir Hacıbəylinin “Koroğlu” operasında Koroğlu, “Arşın mal alan” operettasında Əsgər, Qlierin “Şahsənəm” operasında Qərib, Müslüm Maqomayevin “Nərgiz” operasında Əliyar, Əfrasiyab Bədəlbəylinin “Nizami” operasında Nizami, Niyazinin “Xosrov və Şirin” operasında Fərhad, Qara Qarayev və Cövdət Hacıyevin “Vətən” operasında Aslan, Cakkomo Puççininin “Toska” operasında Mario və s. kimi obrazlarla tamaşaçı sevgisini qazanıb və bu rolları ilə tək ölkəmizdə deyil, onun hüdudlarından kənarda da məşhurlaşaraq, minlərlə insanı səsinin sehri ilə valeh edib.

Unudulmaz sənətkarın ifasında Üzeyir Hacıbəylinin “Sənsiz”, “Sevgili canan” qəzəl romansları, Asəf Zeynallının “Ölkəm” romansı incə lirizmi ilə qəlbləri oxşayır və nəsillərdən-nəsillərə Bülbül yaradıcılığının töhfəsinə çevrilib.

Böyük sənətkarın təşəbbüsü ilə 1932-ci ildə Konservatoriyanın nəzdində yaradılmış Azərbaycan xalq musiqisini öyrənən Elmi-Tədqiqat Musiqi Kabinetdə ekspedisiyalar nəticəsində toplanmış, tədqiq olunan və nota salınaraq işlənən xalq mahnıları sonradan onun repertuarında önəmli yerlərdən tutur: “Süsən-sünbül”, “Yaxan düymələ”, “Qara gözlər”, “Çal-oyna”, “Xumar oldum” (Niyazinin işləməsində), ifa etdiyi “Segah” kimi muğam və təsniflər isə səs xəzinəmizin incilərinə çevrilib.

1938-ci ildə “SSRİ Xalq artisti” adına layiq görülüb, 1950-ci ildə SSRİ Dövlət Mükafatı laureatı olub. Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilib. İki dəfə “Lenin” ordeni, iki dəfə “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni, “Şərəf nişanı” ordeni, İtaliyanın Haribaldi ordeni ilə təltif edilib.

Görkəmli sənətkar 1961-ci il sentyabrın 26-da Bakı şəhərində vəfat edib. Fəxri Xiyabanda dəfn edilib.

Hazırda Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının nəzdində musiqi məktəbi və Bakı şəhərində mərkəzi küçələrdən biri Bülbülün adını daşıyır.

Baxış sayı: 271