XƏBƏRLƏR
MƏLUMAT
Tayı bərabəri olmayan füsunkar "Şeyx Səfi" xalçası
ÜMÜMİ XƏBƏRLƏR
24/05/2021 07:10

Azərbaycan xalçaçılıq sənətinin mühüm qollarından biri də Təbriz xalçaçılıq məktəbidir. Cənubi Azərbaycanın böyük bir hissəsini özündə birləşdirən bu məktəb dünyaya bir çox nəfis xalçalar bəxş edib. Onlardan biri də "Şeyx Səfi" xalçasıdır. Bu xalça uzun müddət dünyanın ən böyük xalçası olub. Uzunluğu 11,5 metr, eni 5,34 metr, ümumi sahəsi 61 kvadratmetr olan xalça dünyanın nadir xalçalarından biridir.

1539-cu ildə Səfəvi hökmdarı I Təhmasibin sifarişi ilə Ərdəbildə babası Şeyx Səfinin xatirəsinə ehtiram əlaməti olaraq toxunan xalça "Şeyx Səfi" türbə-məscid kompleksində saxlanılıb.

"Şeyx Səfi" xalçası 1893-cü ildə auksionda satılarkən İngiltərəyə gətirilib. Bəzi məlumatlara görə, xalçanı "Ziegler- Co." adlı xalçaçılıqla məşğul olan bir şirkətə satıblar. Xalçanın satılması ilə əlaqədar danışıqların 1888-ci ildən başlanması barədə söhbətlər də var.

1892-ci ildə Londonda "Vincent Robinson-Co." şirkəti tərəfindən ticarət evində böyük bir xalça satışa çıxarılıb. Həmin xalça məhz "Şeyx Səfi" xalçası olub. Xalçanın satışına o dövr üçün yüksək qiymət qoyulub. Xalçanın şöhrəti tezliklə "Viktoriya və Albert" muzeyinin rəhbərliyinə də çatıb. Muzeyin Villiam Morris adlı dizayneri bu xalçanın möhtəşəm olmasını muzeyin rəhbərliyinə çatdırıb və onun mütləq muzeydə olmasının vacibliyini qeyd edib. Muzeyin xalçanı almaq üçün lazımi məbləğdə pulu olmadığı üçün rəhbərlik londonlulara müraciət edib. Xalçanın İngiltərədə qalması, muzeyə verilməsi üçün pullar yığılmağa başlanıb. Çox qısa müddət ərzində 2 min funt sterlinq məbləğində pul toplanıb və xalça həmin dövrdə John Henry Middleton-un (1893-1896-cı illərdə muzeyə rəhbərlik edib) rəhbərlik etdiyi "Viktoriya və Albert" muzeyinin ən qiymətli eksponatlarından birinə çevrilib. Xalçanın mərkəzində yerləşən qönçə günəşi, onun ətrafında dairə şəklində düzülən xırda güllər, yaşıl, qırmızı, sarı rəngli 16 kiçik dairəvi qübbə isə günəş şüalarını əks etdirir. Hazırda xalça böyük və xüsusi şüşə içərisində qorunur.

Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə Azərbaycan xalçaçılıq mədəniyyətinin əvəzsiz incisi olan bu mükəmməl sənət əsərinin təkrar nüsxəsi yaradılıb. Hazırda həmin üzü köçürülmüş nüsxə Azərbaycan Müasir İncəsənət Muzeyində nümayiş etdirilir.

Baxış sayı: 1290