
Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin tabeliyində olan Qaradağ rayon Heydər Əliyev Mərkəzində Ümummilli lider Heydər Əliyevin strateji yolu haqqında məqalə hazırlanıb.
Müasir müstəqil Azərbaycan Respublikasının ideoloji-siyasi inkişaf yolunu müəyyənləşdirən, XX əsrin sonu dövlətçilik institutunu formalaşdıran Ulu Öndər Heydər Əliyevdir. Ulu Öndər memarı olduğu Azərbaycanın milli inkişaf konsepsiyasının - yeni intibah yolu strategiyasının qurucusudur.
Bu yolda siyasi strateqin həyat və fəaliyyəti bütövlükdə Azərbaycanın XX əsr 70-ci illərindən XXI əsrə keçid ərəfəsi ilə yazılan siyasi tarixi sosiologiyadır. Bu yol üç mərhələdən - sovet, keçid ərəfəsi və postsovet dövründən ibarətdir.
Sovet dövrü əsasən 1969-1986-cı illəri əhatə edir. Keçid ərəfəsi prosesləri 1987-1990-cı illərə aiddir. Üçüncü dövr isə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi mərhələsi, yəni 1991-2003-cü illərdir. Ulu Öndərin şəxsində bu dövrlər ümummilli birlik, həmrəyliyi təlqin edən, çoxvektorlu fəaliyyət, milli inkişaf nəzəri və təcrübi parametrləri ilə əhatə olunur. Bu real gerçəklik müasir Azərbaycanda Heydər Əliyev dərsləri adlanır. Ulu Öndərin dövlət quruculuğu fəaliyyəti siyasətşünaslıqda Heydər Əliyev yolu adlanır. Bu yolda siyasi iradəli, peşəkar dövlətçi Heydər Əliyev xarizması var. Məhz bu müsbət keyfiyyətlər Azərbaycanın siyasi-ictimai inkişaf dinamikasının ən mühüm iqtisadi-sosioloji prioritetlərini əhatə edir:
- Ulu Öndər Heydər Əliyev strateji yolunun məntiqi əsası – çoxsahəli inkişaf fəaliyyəti, bəşəri dünyagörüşü və zəngin milli mədəni-mənəvi, siyasi-hüquqi təlimi əks edən dövlətşünaslıq quruculuğunun siyasi-ideoloji baxışlar sistemidir.
- Heydər Əliyev yolunun sosial-siyasi və iqtisadi xətti – Azərbaycan vətəndaşlarında milli dövlətçilik kimi ali dəyərli hissin, respublikada gedən geniş miqyaslı quruculuq proseslərinin həyata keçməsində, onların iştirakının siyasi-sosioloji gerçəklik intizamıdır.
- Heydər Əliyev yolunun hərbi-təhlükəsizlik xətti – demokratik yanaşma ilə milliliyə söykənən maraqlar və mövqe dəyərlərini ehtiva edən bitkin dövlət quruculuğunda xarici və daxili təhlükəsizliyin qorunmasıdır.
- Heydər Əliyev yolunun strateji platforması – suverenlik əldə etmiş ölkələrin dövlət quruculuğunun formalaşdırılması və tərəqqisi üçün təcrübədən keçmiş modeldir.
- Heydər Əliyev yolunun xarici siyasət kursu - Azərbaycanda milli dövlətçilik institutunun beynəlxalq müstəvidə imic və nüfuzunun yüksəldilməsi, xarici siyasətdə əlaqə və əməkdaşlığın inkişafı istiqamətində dövlətlərarası münasibətlərin maraq və mənafenin qorunma praqmatikliyində, milli birliyin və həmrəyliyin təminatında, diaspor və lobbiçiliyin qurulmasında öyrəniləcək dərslərdir.
- Heydər Əliyev yolunun siyasi qurtuluş sosiologiyası xalqın tələbi ilə hakimiyyətə qayıdan Ulu Öndərin ölkəni düşdüyü xaosdan, parçalanma təhlükəsindən xilas etməsidir. Bu, Azərbaycan dövlətçilik tarixində xilaskar ölkə rəhbəri olmaq, xalqı səfərbər edən liderlik dərsləridir.
1993-cü ildə Azərbaycanın həm müstəqilliyi, həm də dövlət kimi ərazi bütövlüyü bölünməyə məruz qala bilərdi. Bu zaman siyasi və ərazi cəhətdən parçalanmaqda olan ölkəni yalnız Ulu Öndər Heydər Əliyev qurtardı. İyunun 15-i Azərbaycanda Milli Qurtuluş Günü kimi tarixiləşdi. “Mən həyatımın qalan hissəsini də xalqıma bağışlayıram” deyən Ulu Öndər həqiqi anlamda dövləti xarici müdaxilə və daxili çəkişmələrdən xilas etdi.
Heydər Əliyev strateji yolu suverenliyə nə verdi..? Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra ölkənin demokratikləşdirilməsi, ictimaiyyətlə hakimiyyət əlaqələrinin qurulması, bazar iqtisadiyyatına keçidin formalaşdırılması, ictimai-siyasi sabitlik, iqtisadi-sosial təminatın qurulması, idarəetmə və hakimiyyətin, ən əsası isə qanunvericilik bazasının yaradılması reallaşdı. Heydər Əliyev yolunun strateji dəyişikliklər kursu az müddətdə ölkədə əsaslı dönüş yaratdı. Bu, bir neçə mərhələdə aparıldı. İlk öncə siyasi-ictimai sabitlik və güclü dövlət quruculuğu prosesinə istiqamət götürüldü. İkinci mərhələdə əsaslı iqtisadi islahatlar, inzibati strukturların demokratik əsaslarda və milli qanunvericilik mətnində yenidən qurulması, məhkəmə və parlamentin formalaşdırılması, vətəndaş cəmiyyətinə və çoxpartiyalı siyasi sistemə keçid, sosiomədəni yenilənmələr də siyasi-sosioloji paralelliyi təşkil edir.
Üçüncü mərhələdə dövlətçiliyin milli ideologiyasının - azərbaycançılığın təminatı quruldu. Ölkədə məskunlaşan hər xalqın öz mədəniyyətinin, adət-ənənəsinin, həyat tərzinin hifz edilməsi, inkişafı, onların hüquqlarının müvafiq qanunlarla qorunması tənzimləndi. Bu zəmində də milli ideologiya -azərbaycançılıq birliyi ətrafında ölkə vətəndaşları sıx birləşdi. Ulu Öndər azərbaycançılıq ideyasını ideologiyaya - milli nəzəri konseptə çevirdi. Ümummilli Liderin idarəetmə strategiyasında çoxmillətli, çoxmədəniyyətli ölkənin xalqlarının milli dövlətçilik haqda istəkləri gerçəkləşdirildi. Azərbaycan vətəndaşlarının, xalqının və bu ərazidə yaşayan xalqların Milli Dirçəliş Siyasi Konsepsiyası zəruriləşdi.
Müstəqil Azərbaycan Ulu Öndərin rəhbərliyi ilə müasir, dünyəvi, dünya birliyi ilə ikitərəfli və çoxtərəfli beynəlxalq əməkdaşlığa inteqrasiya yolunu tutan, suveren və demokratikləşməni həyata keçirən, hüquqi tənzimlənmə zəminində respublika olaraq tanınmağa və sayılmağa başladı.
Ulu Öndərin dövlətçilik strategiyası yolunun əsası ilk milli Konstitusiyasının təsbitidir.
Yeni intibahın ilkin siyasi sosioloji göstəricisi ölkənin yeni iqtisadi inkişafının müəyyənləşməsində “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanması xətti oldu.
Ulu Öndər bazar iqtisadiyyatına keçid dövründə tənəzzülə uğramış idman, mədəniyyət, təhsil, elm, səhiyyə, ümumilikdə sosial və humanitar sahənin də dirçəlişinə təkan verdi, dünya birliyi siyasətinə inteqrasiyanın təməlini yaratdı. Belə ki, müstəqil Azərbaycan BMT-dən sonra MDB-nin, ATƏT-in, Avropa Şurasının, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının, Davos İqtisadi Forumunun, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının, Türk Dövlətləri Təşkilatının və s. nüfuzlu qurumların üzvü oldu.
Ümummilli Lider BMT tribunasından ana dilində ilk çıxış edən Azərbaycan rəhbəridir. İstər sovet dövründə, istərsə də müstəqillik illərində Ulu Öndər Azərbaycan dilini dövlət dili olaraq vətəndaşlara təlqin etdi, rəsmiləşdirdi.Bu da azərbaycançılığın əsas təməllərindən biridir.
Müstəqil Azərbaycanda elə bir sahə yoxdur ki, onun yenidən bərpasında, inkişafında Ulu Öndərin fikri, sözü, fərmanı, sərəncamı – imzası olmasın.
Hazırladı: Qaradağ rayon Heydər Əliyev Mərkəzinin kiçik elmi işçisi Davrinbəyova Nuranə
- 16:15 Milli Kitabxanada “Naxçıvan. Biblioqrafiya” kitabının təqdimatı olub
- 14:37 Günay Əfəndiyeva "Özbəkistanın mədəniyyət elçisi" medalı ilə təltif edilib
- 14:35 Qədim Şəki “İpək Yolu” XIV Beynəlxalq Musiqi Festivalına hazırlaşır
- 14:30 Azərbaycan ilk dəfə Çinin ən böyük televiziya və film bazarında təmsil olunub
- 12:32 Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən elan olunan “Zəfərdən qələmə” pyes müsabiqəsi davam edir!
- 12:29 Gənclər Kitabxanasında Seyid Əzim Şirvaninin anadan olmasının 190 illiyi çərçivəsində silsilə materiallar hazırlanıb
- 09:34 Əməkdar artist Sahib Paşazadə “Özbəkistanın mədəniyyət elçisi” medalı ilə təltif edilib
- 09:29 Azərbaycan və Özbəkistan mədəniyyət nazirləri arasında görüş keçirilib
- 09:23 Musiqi və incəsənət məktəbləri müəllimlərinin 2025-ci il üzrə nəzərdə tutulan attestasiyası başa çatıb
- 16:09 “Sirli dolça” – yeni kukla tamaşasının premyerası olacaq
- 15:18 Milli Kitabxanada professor Xəlil İsmayılovun 80 illik yubileyi münasibətilə sərgi açılıb
- 14:23 Filarmoniyada Dövlət Simfonik Orkestrinin növbəti konserti keçirilib
- 14:19 Uşaq Kitabxanasında folklorla bağlı veblioqrafiya hazırlanıb
- 11:08 Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının yaranma günü konsert proqramı ilə qeyd olunub
- 09:34 Bu gün Xalq artisti Tofiq Mövləvinin anadan olmasının 87-ci ili tamam olur
- 09:17 Azərbaycanlı kinooperator “Euro Cine Expo – 2025” adlı beynəlxalq sərgidə iştirak edib
- 09:04 “Aktyorluğu öyrən” layihəsində diplom tamaşaları təqdim olunub
- 17:28 “Azərbaycan kinooperatorları” kitabı nəşr olunub
- 14:36 Açıq havada kitab sərgisi təşkil edilib
- 14:20 "İnci" rəqs ansamblının "86,6" adlı hesabat konserti təqdim olunub
- 12:26 "Müasir Azərbaycan Ordusu müstəqilliyimizin və suverenliyimizin qarantıdır" mövzusunda dəyirmi masa keçirilib
- 11:42 İçərişəhərdə həvəskar rəssamların əsərlərindən ibarət sərgi açılıb
- 11:05 26 İyun- Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə tədbir keçirilib
- 10:28 Mədəniyyət naziri Adil Kərimli Lerikdə vətəndaşları qəbul edəcək
- 09:49 Vyana Mədəniyyət Mərkəzində Avstriyada yaşayan azərbaycanlı incəsənət xadimləri və tələbələrlə görüş keçirilib
- 09:46 Milli Kitabxanada “Professor Pənah Xəlilov – 100” adlı kitab sərgisi açılıb
- 09:33 Stokholmda “Türk dünyasının milli mədəniyyəti” adlı konsert proqramı keçirilib
- 11:59 26 İyun-Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri Gününə həsr olunmuş konsert proqramı təqdim edilib
- 16:50 "Müzəffər Sərkərdə, yenilməz Ordu" adlı tədbir keçirilib
- 16:31 “Sağlam həyat – sağlam gələcək” mövzusunda maarifləndirici sərgi keçirilib
- 16:14 Milli Kitabxananın yeni loqosunun təqdimatı olub
- 16:11 “Şanlı Zəfər tariximiz” adlı tədbir keçirilib
- 15:58 Gənclər Kitabxanasında “Narkomaniya: insanlığa qarşı böyük bəla” adlı məlumat bülleteni hazırlanıb
- 14:20 Zaqrebdə Azərbaycan cazının təntənəsi
- 13:35 Uşaq musiqi, incəsənət məktəb və mərkəzlərində I sinfə şagird qəbulu imtahanları davam edir
- 12:17 Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndə heyəti Zaqreb Milli və Universitet Kitabxanasını ziyarət edib
- 12:02 Amaliya Pənahovanın 80 illiyi münasibətilə “Xan qızı” tamaşası nümayiş olunub
- 12:01 Gənclər Kitabxanasında Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə silsilə materiallar hazırlanıb
- 10:37 Azərbaycanın Xorvatiyadakı Səfirliyində iki ölkənin mədəniyyət və yaradıcı sənaye təmsilçilərinin işgüzar görüşü keçirilib
- 09:46 “Baş” tamaşasına ictimai baxış keçirilib
- 09:43 Milli İncəsənət Muzeyində “Restavrasiya: keçmişə ehtiram, gələcəyə miras” adlı sərgi açılıb
- 09:20 Avstriya caz triosu “Baku Piano Festival 2025”də çıxış edib
- 09:18 Mədəniyyət naziri Zaqrebdə xorvatiyalı həmkarı ilə görüşüb
- 16:12 “Ordumuz Vətən keşiyində” adlı tədbir keçirilib
- 14:51 “Fikrət Qocanın söz sənəti xəzinəsi” adlı material istifadəçilərə təqdim olunub
- 14:05 Mədəniyyət nazirinin rəhbərlik etdiyi Azərbaycan nümayəndə heyəti Xorvatiyada səfərdədir
- 13:58 Milli Kitabxanada sərgi açılıb
- 12:38 Filarmoniyada violin axşamı – Hökümə Əliyevanın tələbələrinin konserti
- 09:33 Beynəlxalq Muğam Mərkəzində IV Bakı Piano Festivalı çərçivəsində növbəti konsert keçirilib
- 09:27 Vyanada Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzində konsert keçirilib
- 09:18 Musiqi və incəsənət məktəblərində çalışan müəllimlərin attestasiyası davam edir
- 16:28 Mərdəkan Mədəniyyət Sarayında tədbir keçirilib
- 16:21 “Şuşa, sən azadsan!” filmi nümayiş olunub
- 16:18 “Şah Abbas Namə" tamaşasının premyerası keçirilib
- 16:15 Özbəkistanda Türk dünyası xalqları arasında mədəni körpülər möhkəmlənir
- 14:16 Dünyaşöhrətli tenor Plasido Dominqo Heydər Əliyev Mərkəzində çıxış edəcək
- 14:15 Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə Ağstafada sərgi, konsert və ustad dərsi keçiriləcək
- 09:55 Bakıda tanınmış rəssam Tünzalə Məmmədzadənin fərdi sərgisi açılıb
- 09:33 Ağdamda “Muğam aləmi” 7-ci Beynəlxalq Musiqi Festivalının bağlanış mərasimi keçirilib
- 09:28 "Opera günləri" layihəsi çərçivəsində dahi Bülbül yad edilib