![](https://az.baku-art.com/images/01.02.2024/6tygbejtxn_038_.jpg)
Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin tabeliyində olan Qaradağ rayon Heydər Əliyev Mərkəzində Ümummilli lider Heydər Əliyevin strateji yolu haqqında məqalə hazırlanıb.
Müasir müstəqil Azərbaycan Respublikasının ideoloji-siyasi inkişaf yolunu müəyyənləşdirən, XX əsrin sonu dövlətçilik institutunu formalaşdıran Ulu Öndər Heydər Əliyevdir. Ulu Öndər memarı olduğu Azərbaycanın milli inkişaf konsepsiyasının - yeni intibah yolu strategiyasının qurucusudur.
Bu yolda siyasi strateqin həyat və fəaliyyəti bütövlükdə Azərbaycanın XX əsr 70-ci illərindən XXI əsrə keçid ərəfəsi ilə yazılan siyasi tarixi sosiologiyadır. Bu yol üç mərhələdən - sovet, keçid ərəfəsi və postsovet dövründən ibarətdir.
Sovet dövrü əsasən 1969-1986-cı illəri əhatə edir. Keçid ərəfəsi prosesləri 1987-1990-cı illərə aiddir. Üçüncü dövr isə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi mərhələsi, yəni 1991-2003-cü illərdir. Ulu Öndərin şəxsində bu dövrlər ümummilli birlik, həmrəyliyi təlqin edən, çoxvektorlu fəaliyyət, milli inkişaf nəzəri və təcrübi parametrləri ilə əhatə olunur. Bu real gerçəklik müasir Azərbaycanda Heydər Əliyev dərsləri adlanır. Ulu Öndərin dövlət quruculuğu fəaliyyəti siyasətşünaslıqda Heydər Əliyev yolu adlanır. Bu yolda siyasi iradəli, peşəkar dövlətçi Heydər Əliyev xarizması var. Məhz bu müsbət keyfiyyətlər Azərbaycanın siyasi-ictimai inkişaf dinamikasının ən mühüm iqtisadi-sosioloji prioritetlərini əhatə edir:
- Ulu Öndər Heydər Əliyev strateji yolunun məntiqi əsası – çoxsahəli inkişaf fəaliyyəti, bəşəri dünyagörüşü və zəngin milli mədəni-mənəvi, siyasi-hüquqi təlimi əks edən dövlətşünaslıq quruculuğunun siyasi-ideoloji baxışlar sistemidir.
- Heydər Əliyev yolunun sosial-siyasi və iqtisadi xətti – Azərbaycan vətəndaşlarında milli dövlətçilik kimi ali dəyərli hissin, respublikada gedən geniş miqyaslı quruculuq proseslərinin həyata keçməsində, onların iştirakının siyasi-sosioloji gerçəklik intizamıdır.
- Heydər Əliyev yolunun hərbi-təhlükəsizlik xətti – demokratik yanaşma ilə milliliyə söykənən maraqlar və mövqe dəyərlərini ehtiva edən bitkin dövlət quruculuğunda xarici və daxili təhlükəsizliyin qorunmasıdır.
- Heydər Əliyev yolunun strateji platforması – suverenlik əldə etmiş ölkələrin dövlət quruculuğunun formalaşdırılması və tərəqqisi üçün təcrübədən keçmiş modeldir.
- Heydər Əliyev yolunun xarici siyasət kursu - Azərbaycanda milli dövlətçilik institutunun beynəlxalq müstəvidə imic və nüfuzunun yüksəldilməsi, xarici siyasətdə əlaqə və əməkdaşlığın inkişafı istiqamətində dövlətlərarası münasibətlərin maraq və mənafenin qorunma praqmatikliyində, milli birliyin və həmrəyliyin təminatında, diaspor və lobbiçiliyin qurulmasında öyrəniləcək dərslərdir.
- Heydər Əliyev yolunun siyasi qurtuluş sosiologiyası xalqın tələbi ilə hakimiyyətə qayıdan Ulu Öndərin ölkəni düşdüyü xaosdan, parçalanma təhlükəsindən xilas etməsidir. Bu, Azərbaycan dövlətçilik tarixində xilaskar ölkə rəhbəri olmaq, xalqı səfərbər edən liderlik dərsləridir.
1993-cü ildə Azərbaycanın həm müstəqilliyi, həm də dövlət kimi ərazi bütövlüyü bölünməyə məruz qala bilərdi. Bu zaman siyasi və ərazi cəhətdən parçalanmaqda olan ölkəni yalnız Ulu Öndər Heydər Əliyev qurtardı. İyunun 15-i Azərbaycanda Milli Qurtuluş Günü kimi tarixiləşdi. “Mən həyatımın qalan hissəsini də xalqıma bağışlayıram” deyən Ulu Öndər həqiqi anlamda dövləti xarici müdaxilə və daxili çəkişmələrdən xilas etdi.
Heydər Əliyev strateji yolu suverenliyə nə verdi..? Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra ölkənin demokratikləşdirilməsi, ictimaiyyətlə hakimiyyət əlaqələrinin qurulması, bazar iqtisadiyyatına keçidin formalaşdırılması, ictimai-siyasi sabitlik, iqtisadi-sosial təminatın qurulması, idarəetmə və hakimiyyətin, ən əsası isə qanunvericilik bazasının yaradılması reallaşdı. Heydər Əliyev yolunun strateji dəyişikliklər kursu az müddətdə ölkədə əsaslı dönüş yaratdı. Bu, bir neçə mərhələdə aparıldı. İlk öncə siyasi-ictimai sabitlik və güclü dövlət quruculuğu prosesinə istiqamət götürüldü. İkinci mərhələdə əsaslı iqtisadi islahatlar, inzibati strukturların demokratik əsaslarda və milli qanunvericilik mətnində yenidən qurulması, məhkəmə və parlamentin formalaşdırılması, vətəndaş cəmiyyətinə və çoxpartiyalı siyasi sistemə keçid, sosiomədəni yenilənmələr də siyasi-sosioloji paralelliyi təşkil edir.
Üçüncü mərhələdə dövlətçiliyin milli ideologiyasının - azərbaycançılığın təminatı quruldu. Ölkədə məskunlaşan hər xalqın öz mədəniyyətinin, adət-ənənəsinin, həyat tərzinin hifz edilməsi, inkişafı, onların hüquqlarının müvafiq qanunlarla qorunması tənzimləndi. Bu zəmində də milli ideologiya -azərbaycançılıq birliyi ətrafında ölkə vətəndaşları sıx birləşdi. Ulu Öndər azərbaycançılıq ideyasını ideologiyaya - milli nəzəri konseptə çevirdi. Ümummilli Liderin idarəetmə strategiyasında çoxmillətli, çoxmədəniyyətli ölkənin xalqlarının milli dövlətçilik haqda istəkləri gerçəkləşdirildi. Azərbaycan vətəndaşlarının, xalqının və bu ərazidə yaşayan xalqların Milli Dirçəliş Siyasi Konsepsiyası zəruriləşdi.
Müstəqil Azərbaycan Ulu Öndərin rəhbərliyi ilə müasir, dünyəvi, dünya birliyi ilə ikitərəfli və çoxtərəfli beynəlxalq əməkdaşlığa inteqrasiya yolunu tutan, suveren və demokratikləşməni həyata keçirən, hüquqi tənzimlənmə zəminində respublika olaraq tanınmağa və sayılmağa başladı.
Ulu Öndərin dövlətçilik strategiyası yolunun əsası ilk milli Konstitusiyasının təsbitidir.
Yeni intibahın ilkin siyasi sosioloji göstəricisi ölkənin yeni iqtisadi inkişafının müəyyənləşməsində “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanması xətti oldu.
Ulu Öndər bazar iqtisadiyyatına keçid dövründə tənəzzülə uğramış idman, mədəniyyət, təhsil, elm, səhiyyə, ümumilikdə sosial və humanitar sahənin də dirçəlişinə təkan verdi, dünya birliyi siyasətinə inteqrasiyanın təməlini yaratdı. Belə ki, müstəqil Azərbaycan BMT-dən sonra MDB-nin, ATƏT-in, Avropa Şurasının, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının, Davos İqtisadi Forumunun, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının, Türk Dövlətləri Təşkilatının və s. nüfuzlu qurumların üzvü oldu.
Ümummilli Lider BMT tribunasından ana dilində ilk çıxış edən Azərbaycan rəhbəridir. İstər sovet dövründə, istərsə də müstəqillik illərində Ulu Öndər Azərbaycan dilini dövlət dili olaraq vətəndaşlara təlqin etdi, rəsmiləşdirdi.Bu da azərbaycançılığın əsas təməllərindən biridir.
Müstəqil Azərbaycanda elə bir sahə yoxdur ki, onun yenidən bərpasında, inkişafında Ulu Öndərin fikri, sözü, fərmanı, sərəncamı – imzası olmasın.
Hazırladı: Qaradağ rayon Heydər Əliyev Mərkəzinin kiçik elmi işçisi Davrinbəyova Nuranə
- 15:44 Azərbaycanın mədəniyyət naziri Serbiyanın mədəniyyət naziri ilə görüşüb
- 15:01 Yazıçı Vaqif Sultanlı haqqında “Dənizlə sahil arasında” kitabı çap olunub
- 11:57 Azərbaycan rəngkarlıq məktəbinin görkəmli nümayəndəsi-Nadir Əbdürrəhmanov
- 11:55 “Heydər Əliyev: siyasi hakimiyyətin 55 illik yubileyi” adlı videoçarx hazırlanıb
- 11:08 Milli Teatr yeni mövsümdə dörd yeni tamaşa ilə çıxış edəcək
- 10:51 Dünya opera tarixində parlaq iz qoyan, ilklərə imza atmış qadın bəstəkarımız
- 10:48 Bu gün Xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlının anım günüdür
- 09:16 Bu gün Əməkdar artist Əliheydər Ələkbərovun anadan olmasının 109-cu ili tamam olur
- 09:14 Beynəlxalq müsabiqələr laureatı Surə Rüfətin “Ay ışığım” adlı solo konserti keçirilib
- 09:11 Eldar Hüseynovun “Ruhumun çağırışları” kitabının təqdimatı olub
- 18:04 “Yağışı sevməyən uşaq” adlı tamaşa nümayiş olunub
- 15:57 Milli Qəhrəman Albert Aqarunovun şərəfinə ucaldılmış heykəlin üzərində bərpa-təmizləmə işləri aparılıb
- 15:23 Heydər Əliyev Sarayında Tofiq Quliyevin əsərlərindən ibarət konsert proqramı təqdim olunacaq
- 14:26 İçərişəhərdə “Şirvanşahların səsi” konsert proqramı təqdim olunub
- 14:12 Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Qırğızıstanın Azərbaycana yeni təyin olunmuş səfiri ilə görüşüb
- 14:10 Səudiyyə Ərəbistanı ilə Azərbaycan arasında nəşriyyat və tərcümə üzrə əməkdaşlıq məsələləri müzakirə edilib
- 11:26 Kitabxanada “Yaradıcı oxucularımız” lahiyəsi davam edir
- 11:00 UNESCO Ümumdünya İrs Komitəsinin 46-cı sessiyası çərçivəsində bir sıra görüşlər keçirilib
- 09:23 Bakıda Mıkola Miroşnıçenko və Abbas Abdullaya həsr olunmuş ədəbi-bədii axşam keçiriləcək
- 09:21 Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Respublikasının Əqli Mülkiyyət Agentliyinin birgə məlumatı
- 16:50 Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzi son 3 ayda uğurlu layihələrə imza atıb
- 16:10 Mədəniyyət naziri Adil Kərimli tərəfindən Gədəbəydə keçiriləcək vətəndaşların qəbulu tarixi müəyyən olub
- 15:45 Mədəniyyət və yaradıcı sənayelər üzrə xüsusi təqaüd proqramı həyata keçiriləcək
- 14:52 Türkiyədəki “Kültürel Azerbaycan” jurnalının xüsusi buraxılışı Füzuli irsinə həsr olunacaq
- 14:31 Bu gün Əməkdar artist Gülnar Salmanovanın anadan olmasının 68-ci ili tamam olur
- 12:33 Bu gün Əməkdar artist Tofiq Hüseynovun anadan olmasının 75-ci ili tamam olur
- 12:28 "Qonağımız var" layihəsi çərçivəsində Əməkdar artist Mətanət İsgəndərli konsert proqramı ilə çıxış edib
- 11:07 Qeyri-hökumət təşkilatları üçün mədəni və yaradıcı sənayelərin təşviqi üzrə qrant müsabiqəsi davam edir
- 10:45 “Heydər Əliyev və dövlət gənclər siyasəti” mövzusunda tədbir keçirilib
- 09:52 Bu gün Əməkdar incəsənət xadimi Oruc Qurbanovun anadan olmasının 75-ci ili tamam olur
- 09:47 Bakı Gənclər Mərkəzində əfsanəvi aktrisa Roza Cəlilova ilə görüş keçiriləcək
- 09:43 Heykəllərin cilalanması ilə bağlı reallaşdırılan layihə çərçivəsində tədbir təşkil olunub
- 17:28 Moskvada Azərbaycan Mədəniyyəti Günü keçirilib
- 15:27 Kitabxanada “Şahmat saatı” keçirilib
- 15:03 Cahangir Cahangirov adına Xor Gürcüstanda festivalda birinci yerə layiq görülüb
- 14:59 Azərbaycan caz sənətinin əfsanəsi Vaqif Mustafazadənin yeni lent yazısı tapılıb
- 11:56 Bu gün Xalq rəssamı Maral Rəhmanzadənin doğum günüdür
- 09:15 Azərbaycanlı pianoçu Marsiak caz festivalında iştirak edib
- 09:14 Mədəniyyət Nazirliyi Nyu Dehlidə keçirilən UNESCO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 46 sessiyasında təmsil olunur
- 17:07 Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının XV konfransı keçirilib
- 15:59 F.K.Zakirova “Xalq artisti” fəxri adının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
- 15:52 Gənclər Kitabxanasında Milli Mətbuat Günü ilə əlaqədar kitab sərgisi hazırlanıb
- 15:50 Xalq artisti Hacı İsmayılov Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının sədri seçilib
- 12:52 S.Ələsgərov adına 1 nömrəli Uşaq İncəsənət Məktəbinin növbəti uğuru
- 12:50 Milli Kitabxanada “22 İyul – Milli Mətbuat və Jurnalistika Günü” adlı kitab sərgisi açılıb
- 11:06 Həsən bəy Zərdabi adına mükafat təqdim olunub
- 11:04 Bu gün Xalq artisti Yusif Muxtarovun doğum günüdür
- 10:25 Musiqi, incəsənət, rəssamlıq, muğam, aşıq məktəb və mərkəzlərinə müəllimlərin işə qəbulu üzrə müsabiqənin müsahibə mərhələsi keçiriləcək
- 09:33 22 iyul - Azərbaycanda Milli Mətbuat Günüdür
- 09:25 Əməkdar artist Fuad İbrahimov haqqında “Euronews” telekanalında süjet yayımlanıb
- 09:23 “Mədəniyyət paytaxtı” film-konsert layihəsinin təqdimatı keçirilib
- 09:20 Bakıda Özbəkistan Kino Günlərinin açılışı olub
- 17:31 Mədəniyyət paytaxtımızda növbəti Vaqif Poeziya Günləri başa çatıb
- 17:15 Milli Kitabxanada professor Ceyran Mahmudovaya həsr olunmuş kitab sərgisi açılıb
- 17:00 “Foto Kadr 2023” mükafatlandırma mərasimi keçirilib
- 12:44 Şuşada "Məhəmməd Füzuli. Zamanın fövqündə" mövzusunda konfrans keçirilib
- 12:15 Şuşada “Sözün repressiyası” sənədli filmi nümayiş olunub
- 11:53 Bu gün Xalq artisti Ağababa Bünyadzadənin anadan olmasından 109 il ötür
- 09:22 “Sözün Vətəni – Qarabağ”: Şuşada müasir poeziya saatı
- 09:15 Kukla Teatrı cari mövsümünü uğurla başa vurub