1909-cu il sentyabrın 1-də Lənkəranda Mirzə Möhsün Fətullazadənin ailəsində dünyaya göz açan Fateh Fətullayev ailədə 4 qardaşın böyüyü olub. Ümumiyyətlə, Fətullayev soyadını eşidəndə Azərbaycan mədəniyyətinə böyük töhfələr verən Fətullayevlər sülaləsinin görkəmli nümayəndələri yada düşür. Fateh Fətullayev də sevib-seçdiyi peşəsini ömrü boyu böyük məsuliyyətlə, ali səviyyədə təqdim edən sənətkarlarımızdandır.     

Mirzə Fətəli Axundzadə adına Tiflis Dövlət Azərbaycan Dram Teatrında sənət fəaliyyətinə başlayan (1932), Dağıstanın Dərbənd şəhərindəki Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında işini davam etdirən (1933), bir il sonra Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrın truppasına daxil olan (on ilə yaxın bu teatrda aktyorluq edib), Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrında ifaçi-solist kimi çıxış edən (1944), müxtəlif teatrların səhnəsində koloritli ifası ilə teatr ictimaiyyətinin hörmət və rəğbətini qazanan istedadlı aktyorun bir kino obrazı ilə (Arif) məşhurlaşması, yaddaşlarda iz salması rolun təfsirində peşə biliciliyini yaradıcılığının mayakına çevirməsi, xalqının sevimli aktyoru olaraq qəbul edilməsi deməkdir.       

Bəşəri bəlaları, insan həyatı üçün təhlükəli, mürəkkəb məsələləri təhlil obyektinə çevirən teatr bir çox hallarda kino sənətkarlarının uğur yolunun başlanğıcı olub. Fateh Fətullayevin kino yaradıcılığının uğurunda da teatr fəaliyyətinin bilavasitə rolu var. Müxtəlif teatrlarda böyük sənət təcrübəsi toplayan aktyor fərqli, əsasən dramatik rolların öhdəsindən gəlməklə yanaşı, həm də xoşagəlimli səsi ilə tamaşaçılarını təəccübləndirməyi bacarıb. Təəssüflər olsun ki, aktyorun hər hansı bir teatr tamaşasındakı rolunu əks etdirən videomaterial olmadığından fikirlərimizi yalnız mənbələrə əsaslanaraq çatdırmalı oluruq.

Əməkdar incəsənət xadimi, tanınmış teatrşünas-tənqidçi İlham Rəhimlinin aktyor haqqında yazdığı məqalədə belə bir məlumata rast gəlirik: “Ailələrində hamının, o cümlədən Fatehin də gur və xoşagələn səsi vardı. O, Musiqili Komediya Teatrında xarakter və məsxərə surətlərini oynayırdı. Buna baxmayaraq aktyor istedadının bədii qəlibləri baxımından dramatik teatrın estetik prinsiplərinə yovuşumlu idi. Özü də bunu hiss edib 1946-cı ildə yenidən Akademik teatrın kollektivinə üz tutdu. Tərəddüdsüz truppaya daxil olan Fateh Fətullayev sənət ömrünü və həyat yolunu Milli Dram Teatrında başa vurdu”.

Fateh Fətullayevin kino rollarının uğurunun bünövrəsində də böyük sənət təcrübəsi durub. Buna görə də o, hər bir kino obrazının xarakterini dəqiq ştrixlərlə çatdırmağa müvəffəq olub. Dünya klassiklərinin, eləcə də yerli dramaturqların dram, komediya janrlı əsərlərində müxtəlif surətlər yaradan Fateh Fətullayev, əsasən teatr aktyoru kimi fəaliyyət göstərsə də, yüksək mədəni davranışına, intellektual qabiliyyətinə, səhnə yaraşığı verən xarici görünüşünə, şaqraq səsinə, personajların daxili aləmini həssaslıqla duyma bacarığına görə kinorejissorların diqqətindən yayınmayıb, müxtəlif janrlı 10-dan artıq ekran əsərində irili-xırdalı rollar yaradıb: “Aygün” bədii-televiziya filmində sovxoz direktoru, “Bir məhəllədən iki nəfər”də usta Əli, “İyirmialtılar” tarixi-inqilabi filmdə həkim, “Görüş” kinokomediyasında Quluzadə, “Qaraca qız” novellasında Hüseyn bəy, “Əsl dost”da müstəntiq, “Xatirələr sahili” sosial dramında vəzifəli şəxs və s. İstedadlı aktyorun “Ögey ana” psixoloji dramındakı Arif rolu ilə tamaşaçı qəlbində iz salması heç də təsadüfi deyil. Fateh Fətullayev kinoda digər rolları oynamasa belə, Arif obrazının vacib cəhətlərini üzə çıxartdığına, yüksək-mənəvi dəyərləri (rolun təfsirində) təbliğ etdiyinə görə yenə də milli kinomuzun simalarından biri kimi qəlbləri fəth edəcək, seviləcəkdi.

Görkəmli sənətkar 4 may 1983-cü ildə Bakı şəhərində vəfat edib. 

Şəhla Əmirlikinoşünas

“Mədəniyyət” qəzeti