XƏBƏRLƏR
MƏLUMAT
Mark Tven – 185
ÜMÜMİ XƏBƏRLƏR
30/11/2020 01:20

Semuel Lenqhorn Klemens (Mark Tven) 1835-ci il noyabr ayının 30-da Missuri ştatında anadan olub.

Daha çox ingilis realist ədəbiyyatının ənənələrinə istinad edən yazıçı ABŞ ədəbiyyatı üçün tamamilə yeni olan yumor yarada bilib. Yerli hindu tayfalarının silah gücünə sıxışdırılması, müxtəlif lokal müharibələr M.Tven dövrü Amerikası üçün çox xarakterik idi. Mark Tven ədəbi yaradıcılığa başlayanda satira və yumor qəzet və jurnalların aparıcı janrı kimi diqqəti cəlb edib.

“Kalaveras ölkəsinin məşhur tullanan qurbağası” adlı yumoristik hekayəsi ona yazıçılıq fəaliyyətində ilk uğuru qazandırıb. Hekayə “New York Saturday Press” qəzetində 18 noyabr 1865-ci ildə çap olunub. Az bir müddətdə hekayə bütün ölkə boyu nəşr edilib və onu “Amerikada indiyədək yazılmış ən yaxşı yumoristik ədəbi əsər” adlandırıblar.

Mark Tvenin bir yazıçı kimi formalaşıb ümumxalq məhəbbəti qazanması yaradıcılığının birinci dövrünə təsadüf etsə də, yazıçıya əsl şöhrəti ikinci dövrdə - XIX əsrin 70-80- ci illərində qələmə aldığı iri həcmli əsərləri gətirib. “Tom Soyyerin macəraları” (1876), “Avara adam xaricdə” (1880), “Şahzadə və dilənçi” (1882), “Heklberri Finnin macəraları” (1885) əsərlərində müəllif hadisələri incə, zərif yumor hissi ilə qələmə alsa da, oxucunun mühakiməsinə verilən problemlər qlobal mahiyyəti, dağıdıcı, məhvedici gücü ilə yadda qalır. Ona xas olan ən xarakterik xüsusiyyətlərdən biri də öz vəzifəsini təkcə ədəbi əsər yazmaqla bitirməməsi idi. M.Tven fəal həyat mövqeyi tutan ziyalı idi. 1885-ci ildə ABŞ prezidentinə yazdığı məktubunda o, qərbdə yaşayan hindulara qarşı hakimiyyət dairələrinin vəhşi münasibətinə ciddi etirazını bildirib, bu özbaşınalığa son qoyulmasını tələb edib.

Mark Tven 1910-cu il aprel ayının 21-də vəfat edib.

Onun yaradıcılığına hələ yazıçının sağlığında dünyəvi maraq var idi. Tvenin gülüş obyektinin təkcə Amerika olmadığını görən, bu gülüşü həm də öz dərdlərinə məlhəm bilən, bu gülüşün gücü ilə öz xalqlarının yaşayış tərzində və məişətində çevriliş etməyə ümid bəsləyən mütərcimlər hələ XIX əsrin axırları, XX əsrin əvvəllərində onun zəngin yaradıcılığına müraciət ediblər. Müəllifin əsərləri fransız, alman, türk, rus və digər dillərə tərcümə olunub.

Mark Tvenin Azərbaycan dilinə ilk tərcüməsi türk dilindən olub. 1910-cu ildə Bakıda Orucov qardaşlarının mətbəəsində Amerika yazıçısının “İyirmi beş milyonluq çek” kitabı çapdan çıxıb. Əsəri məşhur teatr tənqidçisi Hacı İbrahim Qasımov türkcədən dilimizə çevirib.

Baxış sayı: 1183