XƏBƏRLƏR
MƏLUMAT
Dəniz... Çinar... və şeyriyyat... Xalq şairi Rəsul Rza
ÜMÜMİ XƏBƏRLƏR
19/05/2023 00:57

Rəsul İbrahim oğlu Rzayev (Rəsul Rza) 1910-cu il may ayının 19-da Göyçay şəhərində anadan olub. İbtidai təhsilini Göyçayda I dərəcəli məktəbdə alıb.

Göyçayın ictimai həyatında fəal iştirak edib, dram dərnəyi yaradıb, şəhərdə, kəndlərdə tamaşalar verib. 1924-cü ildə Göyçay şəhər kitabxanasında müdir, 1925-ci ildə həmkarlar klubunda gənclər bölməsinin müdiri işləyib.

1926-1927-ci illərdə Tbilisidə Zaqafqaziya Kommunist Universitetinin kooperasiya şöbəsində təhsil alıb. Bu dövrdə ilk şeirini “Qığılcım” almanaxında çap etdirib. “Dan ulduzu” jurnalında “Oğul qatili”, “Arvadbaz”, “Dilarə” hekayələri, “Yeni fikir” və “Zarya Vostoka” qəzetlərində bir neçə şeiri dərc olunub.

1930-cu ildə Bakı şəhərinə köçməsi onun yaradıcılığında dönüş yaradıb, “Gənc işçi” qəzeti redaksiyasında tərcüməçi kimi işə düzəlib, məqalə, oçerk və şeirlərini müntəzəm dərc etdirməyə başlayıb. Nizami Gəncəvinin “Xosrov və Şirin” poemasını tərcümə edib, 1983-cü ildə nəşr etdirib.

1931-1933-cü illərdə Azərbaycan Elmi-Tədqiqat İnstitutunun aspiranturasında, 1934-1937-ci illərdə Moskvada Kinematoqrafiya İnstitutunda təhsilini davam etdirib.

1934-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü olub.

1937-1938-ci illərdə Bakı Kinostudiyasında Ssenari şöbəsinin rəisi, Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının müdiri (1938), 1938-1939-cu illərdə Azərbaycan Sovet Yazıçıları İttifaqının sədri, 1942-1944-cü illərdə Kinematoqrafiya İdarəsində rəis, 1946-1949- cu illərdə Azərbaycan SSR Kinematoqrafiya naziri, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının baş redaksiyasının baş redaktoru, Ümumdünya Sülhü Müdafiə Komitəsi rəyasət heyətinin üzvü və respublika üzrə sədri, SSRİ Yazıçılar İttifaqı rəyasət heyətinin üzvü, “Novosti” Mətbuat Agentliyinin Azərbaycan şöbəsi idarəsinin sədri, Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin (VII çağırış) deputatı, Azərbaycan KP təftiş komissiyasının üzvü seçilib, Lenin və SSRİ Dövlət mükafatları komitəsinin üzvü olub.

Böyük Vətən müharibəsi illərində hərbi müxbir işləyən Rəsul Rzanın xalqın qəhrəmanlıq mübarizəsini, qələbəyə inamını, humanizmini əks etdirən "Vətən", "İntiqam! İntiqam…" adlı şer kitabları, "Ölməz qəhrəmanlar", "Qəzəb və məhəbbət", hekayə və oçerk topluları, "Vəfa" pyesi işıq üzü görüb.

"Şerlər" (1959), "Pəncərəmə düşən işıq" (1962), "Duyğular, düşüncələr" (1964), "Dözüm" (1965), "Dünən, bu gün, sabah" (1973), "Güneylər, quzeylər" (1977), "Üzü küləyə" (1979). Şairin "Rənglər" silsiləsi də məşhurdur. 

Rəsul Rzanın lirik-epik səpkidə yazılmış "Qızılgül olmayaydı" poeması Azərbaycan ədəbiyyatında repressiya qurbanları mövzusunda yazılmış ən dəyərli əsərlərdən biri sayılır. Poemanın mövzusu Müşfiqin həyatı və taleyindən götürülüb.

Rəsul Rza qələmini məhsulu “Vəfa” və “Görüş” pyesləri, uşaqlar üçün “Balacaların təbiət ensiklopediyası” seriyasından kitabçaları, ədəbi-bədii və publisistik məqalələri, oçerkləri toplanmış “Mənim fikrimcə” kitabı, dillər əzbəri olan “Üzüyümün qaşı füruzədəndir”, “Sənə də qalmaz”, “İnsaf da yaxşı şeydir”, “ Bakı”, “Gilavar”, “Ay Gəncəm” və s. mahnılar nəğməkar şairlə sevimli bəstəkarlarımız T.Quliyevin, R.Hacıyevin, E.Sabitoğlunun, Ə.Tağıyevin və T.Hacıyevınürəklərə yol tapmış əsərləridir. Görkəmli bstəkarımız V.Adıgözəlov isə Rəsul Rzanın şeirləri əsasında "Qəm karvanı" oratoriyasını bəstələyib.

 Xidmələri yüksək qiymətləndirilib, 1945-ci ildə “Əməkdar incəsənət xadimi”, 1960-cı ildə “Xalq şairi”, 1980-ci ildə “Sosialist Əməyi Qəhrəmanı” fəxri adlarına layiq görülüb. 1951-ci ildə SSRİ Dövlət mükafatı laureatı olub, 3 dəfə “Lenin ordeni” və medallarla təltif edilib.

Rəsul Rza 1981-ci il aprel ayının 1-də Bakıda vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.

Bakı küçələrinin biri onun adını daşıyır.

Baxış sayı: 1300