Hikmət Ziya oğlu Əfəndiyev 1929-cu il mayın 13-də Şəki şəhərində anadan olub. Sonra valideynləri Ağdam şəhərinə köçür və Hikmətin uşaqlıq illəri Qarabağda keçir. Ağdam şəhərində 1 saylı orta məktəbi bitirdikdən sonra ADU-nun filologiya fakültəsinin jurnalistika şöbəsində təhsil alıb.

Ədəbi yaradıcılığa 1952-ci ildə “Azərbaycan pioneri” qəzetində çap edilən “Qeqola” adlı ilk şeiri ilə başlayıb. 1952-1969-cu illərdə “Azərbaycan pioneri” qəzeti redaksiyasında ədəbi işçi, ədəbiyyat və incəsənət şöbəsinin müdiri işləyib. 1969-1984-də “Göyərçin” jurnalı redaksiyasında poeziya şöbəsinin müdiri, məsul katib vəzifələrində işləyib.

İlk satirik şeirləri, eyni zamanda “Atamın hədiyyəsi” (1957), “Bahar gözəldir, ya qış?” (1959), “Milçək ürəyi” (1960) kitabları Hikmət Əfəndiyev imzası ilə çap olunub. “Sınaq”, “Ekiz qardaşlar” pyesləri tamaşaya qoyulub. Librettolarına (“Nənəmin nağılı”, “İkilərin sərgüzəştləri”, “Solğun çiçəklər”) və şeirlərinə musiqi bəstələnib.

Ölkənin ayrı-ayrı şəhərlərində keçirilən uşaq və gənclər kitabı həftələrində, eləcə də təşviqat qatarı ilə səfərlərdə, yubiley təntənələrində iştirak edib.

“Mozalan” satirik kinojurnalı bədii şurasının, Ümumittifaq uşaq və gənclər ədəbiyyatı şurasının, “Azərbaycan pioneri” və “Literaturnı Azerbaydjan” jurnalı redaksiya heyətinin üzvü olub.

Şair, tərcüməçi, Əməkdar incəsənət xadimi, uşaq aləmindən yazdığı əsərlərlə tanınan Hikmət Ziya oğlu Əfəndiyev 1995-ci il avqustun 2-də Bakıda vəfat edib. Şairin ölümündən sonra onun adına "Hikmət Ziya" ədəbiyyat mükafatı təsis edilib.