
Xalqımızın ən qədim və milli bayramı olan Novruza qədər dörd çərşənbə - "Su çərşənbəsi”, "Od çərşənbəsi”, "Yel çərşənbəsi” və "Torpaq çərşənbəsi”nin hər biri xüsusi mərasimlərlə qeyd edilir. Bu çərşənbələr insanın 4 ünsürdən yaradılması ilə bağlı dini-mifik görüşləri rəmzləşdirir və ritual-mifoloji semantikasında yaradılış prosesini dinamik olaraq işarələyir. Sonuncu çərşənbə olan Torpaq çərşənbəsi xalq arasında "Yer çərşənbəsi”, "İlaxır çərşənbə” də adlanır və bir çox bölgələrdə, hətta Novruz bayramından daha təmtəraqlı qeyd olunur.
Torpaq çərşənbəsində tonqal qalanması, plov dəmlənməsi, səməni cücərdilməsi, xonça hazırlanması, qapı pusma, şam yandırma, bayramlaşma, fala baxma və s. kimi xalqımızın qədimdən bu günə kimi yaşatdığı bir çox adət-ənənələr var. İnama görə bu çərşənbə vaxtı torpaq oyanır, otlar cücərir, ağaclar tumurcuqlayır ki, bu da insanlara baharın gəlişindən müjdə verir. Torpaq insanlar üçün müqəddəsdir, yaradılışın maddi əsası hesab edilir. Torpağın müqəddəsliyi həm də vətən, yurd, el-oba anlayışı ilə də bağlıdır. Bu isə ilk növbədə insanın yaradılış mifindən qaynaqlanır. Yazda torpağın oyanması dirilmə, canlanma anlayışı ilə əlaqədardır. Torpaq çərşənbəsindən sonra torpaq oyanır, əkinə hazır olur. Toxum səpilir, bağ-bağçalarda yeni ağac tingləri əkilir.
İlaxır çərşənbə günü müxtəlif yeməklər hazırlanır, evlər, həyət-baca təmizlənir. Ağsaqqallar, ağbirçəklər, xəstələr ziyarət edilir, qohum-əqrəbalar bir-birinə "bayram payı” aparır. Həyətlərdə tonqal qalanır. Bütün ailə üzvləri tonqalın başına toplaşır, hər kəs "ağırlığım odda yansın” deyərək, tonqalın üstündən 3 dəfə atılır. Sonra tonqalın üstünə üzərlik ataraq, il boyu evdən qada-bəlanın uzaq olmasını diləyirlər. İnama görə, ilaxır çərşənbədə qalanan tonqal heç vaxt su ilə söndürülməməlidir. Tonqal özü sönəndən sonra isə onun külünü yığıb, həyətdən uzaq bir yerə tökərlər.
İlaxır çərşənbədə evlərdə və həyətdə şam da yandırılır. Bu şamların sayı evdə yaşayan ailə üzvlərinin sayına bərabər olur. İnama görə, kimin adına yandırılan şam ən gec sönərsə, ailədə ən uzun ömürlü də o şəxs olacaq. Bəzi bölgələrdə evdə yaşayanların sayına görə, məsciddə də şam yandırılır.
İlaxır çərşənbədə hər bir evdə bayram xonçası hazırlanar. Xonçanın ortasına səməni qoyular və ətrafına müxtəlif şirniyyatlar, qoğal, şəkərbura, paxlava, fındıq, qoz, iydə, innab, kişmiş, badam, şabalıd, boyanmış yumurtalar və s. düzülər. Süfrəyə yeməklərin şahı sayılan plov (bayram aşı) gətirirlər. Bayram günü hər kəs çalışar ki, öz evində olsun və ailəsi ilə birlikdə bayram süfrəsində otursun. İnanclara görə, ilaxır çərşənbə günü öz evində olmayan şəxs yeddi il ilaxır çərşənbəni evində olmaz. İlaxır çərşənbə günü nişanlı qızlara, yeni ailə qurmuş gənclərə də bayram xonçası və pay aparılır. Bayram payı müxtəlif hədiyyələr, meyvələr, şirniyyatlar və geyimlərdən ibarət olur.
İlaxır çərşənbə günü uşaqlar üçün də çox əyləncəli keçər. Hava qaralandan sonra evlərə şal, qurşaq ataraq "bayram payı” alarlar. Subay qızlar "qapıpusma” adlanan qulaq falına gedərlər. Qonşuların qapısına yaxınlaşıb, evdən eşitdikləri sözləri yozaraq, gələcək həyatları haqda müxtəlif mülahizələr edər, təzə ildə onları gözləyən hadisələri əvvəlcədən bilməyə çalışarlar. Buna görə də hər kəs həmin gün hamı evdə xoş sözlər danışar ki, qapıdan qulaq asanlar naümid geri qayıtmasın.
- 15:37 Milli İncəsənət Muzeyində Üzeyir Hacıbəylinin 140 illiyi münasibətilə konsert keçirilib
- 15:34 Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi və Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin sistemindəki musiqi və incəsənət məktəblərinə ilk dəfə birgə elektron qəbul
- 14:33 Milli Kitabxanada “Mikayıl Rəfili - 120” adlı kitab sərgisi açılıb
- 12:34 “Muğam” Televiziya Müsabiqəsi başlayır
- 10:59 Gənclər kitabxanası “Ədəbiyyatımızın Mir Cəlal zirvəsi” adlı elektron məlumat bazasını istifadəçilərə təqdim edib
- 10:33 “Mədəniyyətlərarası səyahət” adlı tədbir keçirilib
- 10:20 “Uzaq sahillərdə” filmi Berlində bərpa olunub
- 10:15 Şəhid Quluzadə Qurbanəlinin ailəsinə ziyarət təşkil edilib
- 10:06 “Səma” rəqs ansamblı 23 Aprel-Milli Suverenlik və Uşaq Bayramında iştirak edib
- 09:39 "Rənglər dünyası" adlı rəsm sərgisi nümayiş olunub
- 09:15 Qırğızıstanda Azərbaycan Mədəniyyəti Günləri böyük təntənə ilə başa çatıb
- 09:13 Rusiyanın Tula şəhərində rəssam Hədis Hacıyevin səhnə tərtibatında “Tartüf” tamaşası təqdim edilib
- 09:10 Mərakeşin paytaxtında “Əlifba” mədəni layihəsinin təqdimatı keçirilib
- 09:06 Bişkekdəki "Manas” teatrında Qədim Musiqi Alətləri Ansamblının konserti keçirilib
- 19:24 "Qonağımız var" layihəsi çərçivəsində Xalq yazıçısı Kamal Abdulla ilə görüş keçirilib
- 18:53 “Böyük ömrün anıları” adlı tədbir keçirilib
- 16:19 Aşıq Ələsgər irsinə həsr olunmuş tədbir: Qədim yurd yerlərimiz gündəmdə
- 14:49 Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin 100 illiyi münasibətilə hazırlanmış “Hikmət mücrüsü” kitabının təqdimatı olub
- 14:47 Gənclər Kitabxanasında görkəmli alim Mikayıl Rəfiliyə həsr olunmuş virtual kitab sərgisi hazırlanıb
- 14:11 “Zərifə Əliyeva: elmin və nəcibliyin simvolu” adlı dəyirmi masa keçirilib
- 11:55 Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqında Milli Məclisin deputatı Aydın Mirzəzadə ilə görüş keçirilib
- 11:20 “Nəsildən-nəslə teatr” layihəsinin növbəti qonağı Nicat Kazımov olacaq
- 10:51 “Azərbaycan Konstitusiyası və Suverenlik İlinin əhəmiyyəti” mövzusunda dəyirmi masa keçirilib
- 10:19 “Azərbaycan Kino Günləri” təşkil olunacaq
- 09:33 Azərbaycanlı rejissor Bişkekdə ustad dərsi keçib
- 09:24 Ağanağı Axundovun şəxsi arxivindən nadir kinomateriallar Dövlət Film Fonduna təhvil verilib
- 09:21 Bişkekdə Üzeyir Hacıbəylinin 140 illiyinə həsr olunan təntənəli konsert keçirilib
- 09:11 II Beynəlxalq Opera Festivalı “Arşın mal alan” operettasının premyerası ilə açılıb
- 17:27 Milli Kitabxanada Ukrayna dilində “Əli və Nino” kitabının təqdimatı keçirilib
- 16:39 Üzeyir Hacıbəylinin 140 illiyinə həsr olunmuş hesabat konserti keçirilib
- 15:02 “Narkomaniyaya yox deyək” adlı maarifləndirici tədbir keçirilib
- 14:57 Gənclər Kitabxanasında yazıçı Sevinc Nuruqızı ilə görüş keçirilib
- 14:27 Mirzə Qədim İrəvaninin həyat və yaradıcılığına dair mühazirə oxundu
- 14:25 “AKİDocs – sənədli filmin inkişafı və pitçinq” beynəlxalq layihəsinə start verilib
- 12:54 Azərbaycanlı sənətşünaslar Bişkekdə mühazirə keçiblər
- 12:47 Musiqi məktəblərinin şagirdlərinin konserti keçirilib
- 12:10 Xalq rəssamı Əzim Əzimzadənin 145 illik yubileyi qeyd olunub
- 11:58 Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi Türk Dil Kurumu ilə birgə ana dilimizin təbliği ilə bağlı layihələr həyata keçirəcək
- 11:06 Milli Kitabxanada Ümumdünya Kitab və Müəlliflik Hüququ Günü münasibətilə ənənəvi kitab sərgisi hazırlanıb
- 10:24 Yazıçı-publisist Hacı Qəni Camalzadə ilə görüş keçirilib
- 10:02 Dövlət Rəqs Ansamblı "Mənim Azərbaycanım" adlı konsert proqramı ilə bişkeklilərə unudulmaz anlar yaşadıb
- 09:59 23 Aprel - Ümumdünya Kitab və Müəlliflik Hüququ Günüdür
- 09:42 Qırğızıstan Milli Kitabxanasında Bəxtiyar Vahabzadənin kitablarının təqdimatı keçirilib
- 09:39 Qırğızıstan Milli Kitabxanasında "Azərbaycan ədəbiyyatı guşəsi" açılıb
- 17:05 “Səma” rəqs ansamblı 23 Aprel-Milli Suverenlik və Uşaq Bayramına qatılıb
- 16:27 Şirvan-Salyan və Mil-Muğan Regional Mədəniyyət İdarələrinin təhsilverənləri ilə attestasiyaya dair görüşlər keçirilib
- 15:43 Azərbaycan nümayəndə heyəti Bişkekdə "Ata-Beyit" memorial kompleksini ziyarət edib
- 15:14 Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Xalq artisti Hacı Məmmədovun 105 illiyi qeyd olunacaq
- 14:16 Gənclər kitabxanasında general Əliağa Şıxlinskinin 160 illiyi münasibətilə silsilə materiallar hazırlanıb
- 11:53 Görkəmli rəssam Mirzə Qədim İrəvaninin irsi Bişkekdə sərgidə təqdim olunur
- 11:47 Bişkekdə “Azərbaycanın sənət incilərində yaşayan milli irsi" sərgisi açılıb
- 09:56 Bu gün tanınmış aktyor və rejissor Həsən Əblucun doğum günüdür
- 09:31 Bişkekdə Azərbaycan mədəniyyətinin təntənəsi
- 09:27 Azərbaycan Pakistanda “Yaz festivalı - 2025”də təmsil olunub
- 09:25 Mədəniyyət naziri Adil Kərimli Bişkekdə qırğız həmkarı ilə görüşüb
- 09:22 Azərbaycan Kukla Teatrının təmsilçiləri Türkiyədə Aygün Attarla görüşüb
- 09:21 Ankarada Hadi Poyrazoğlu adına IV Beynəlxalq Teatrları Festivalı açılıb
- 14:36 Bu gün tanınmış pianoçu Tamilla Mahmudovanın doğum günüdür
- 12:09 Gənclər Kitabxanasında professor Azad Nəbiyevin 80 illiyi münasibətilə virtual kitab sərgisi hazırlanıb
- 11:10 Heydər Əliyev Mərkəzlərinə ekskursiyalar davam edir