XƏBƏRLƏR
MƏLUMAT
Aprelin 12-si Dünya Aviasiya və Kosmonavtika Günüdür
ÜMÜMİ XƏBƏRLƏR
12/04/2022 01:49

12 aprel - Dünya Aviasiya və Kosmonavtika Günüdür. 1961-ci ilin bu günündə ilk dəfə olaraq Sovet İttifaqı vətəndaşı Yuri Qaqarin orbitə çıxıb. "Vostok" kosmik gəmisi ilə orbitə çıxan kosmonavt 1 saat 48 dəqiqə ərzində Yer kürəsi ətrafında dövr edib və Rusiyanın Saratov vilayəti ərazisində uğurla yerə enib. Beləliklə, kosmik eranın əsası qoyulub.

1968-ci ildə Beynəlxalq Aviasiya Federasiyasının konfransında beynəlxalq status alan bu tarix, BMT Baş Assambleyasının 65-ci sessiyasının yekdilliklə qəbul etdiyi qətnaməyə əsasən, 12 Aprel - Dünya Aviasiya və Kosmonavtaka Günü kimi qeyd olunmağa başlayır. Hazırda bu gün bir çox ölkələr tərəfindən qeyd olunur. Bu bayramın digər adı isə Beynəlxalq İnsanın Kosmosa Uçuşu Günüdür (International Day of Human Space Flight).

Məhz bu uçuşdan sonra kosmosun fəth olunması üzrə 250-dən çox proqram həyata keçirilib, orbitdə 32 ölkədən 520-yə yaxın kosmonavt və astronavt olub, onlardan 22-si qadındır. Kosmosda hamıdan çox qalan rusiyalı kosmonavt Sergey Avdeyevdir. O, 747 sutka, 17 saat açıq fəzada olub. Bir uçuşun davamiyyətinə görə isə lider ixtisasca həkim olan Valeri Polyakovdur. O, "Mir" stansiyasında bir ildən çox - 437 sutka 17 saat uçuş keçirib. Kosmosa uçanlar arasında təkcə kişilər deyil, qadınlar da çox olub. Bu işdə də Rusiya birincidir. Dünyada ilk qadın kosmonavt məhz rusiyalı Valentina Tereşkovadır.

Sovet kosmonavtikasının baniləri arasında azərbaycanlı Kərim Kərimovun adı ön sıralardadır. O, daha çox "R-2" raketlərinin istehsalında müstəsna rol oynayıb. 1957-ci il oktyabrın 4-də belə raketlərdən birinin köməyi ilə dünyada ilk dəfə olaraq yerin süni peyki kosmik fəzaya çıxarılıb və bununla da planetimizdə kosmos dövrü başlanıb. Ümumiyyətlə, Azərbaycan xalqının fəxri olan K.Kərimov kosmik raket texnikasının inkişaf etdirilməsində misilsiz xidmətlər göstərib. Ötən əsrin 50-60-cı illərində kosmosa uçuşların intensivləşməsində və süni peyklərin yaradılmasında o, bir alim kimi həmişə ön sırada olub.

Kosmosa uçuş üzrə Dövlət Komissiyasının sədri seçilən K.Kərimov dünyada ilk olan bu işdə bir nömrəli şəxs kimi tarixə düşüb. Bütün kosmonavtlar kosmosa qalxanda və uçuşlarını başa vurub yerə enəndə məhz ona məruzə ediblər. Maraqlı bir fakt kimi qeyd edək ki, həmin dövrdə televiziyada kosmonavtın hansısa bir şəxsə məruzə etdiyi nümayiş olunurdu. Kosmonavtın üzü görünsə də, onun məruzə etdiyi şəxsin televiziyada göstərilməsi qadağan idi. Sonralar məlum oldu ki, həmin şəxs məhz həmvətənimiz K.Kərimovdur.

General-leytenant K.Kərimov istehsalat-təşkilat və elmi fəaliyyətinə görə “Sovet İttifaqı Qəhrəmanı” fəxri adına, iki dəfə “Lenin” ordeninə, “Qırmızı Əmək Bayrağı”, “Qırmızı Ulduz” ordenlərinə layiq görülüb və medallarla təltif olunub. Kərim Kərimov 2 dəfə dövlət mükafatı alıb. O, həmçinin müstəqil Azərbaycan Respublikasının "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilib, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının fəxri üzvü seçilib. 

Azərbaycanda aerokosmik sənayenin yaradılması və bu sahənin inkişafı isə 2008-ci ildə Prezident İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamından sonra başlayıb. Ölkədə fəaliyyət göstərən aerokosmik agentliyin qarşısında duran başlıca vəzifə ölkənin müdafiə qüdrətinin möhkəmlənməsinə və inkişafına xidmət edən layihələri icra etməkdir. Hazırda Azərbaycan kosmik klubun fəal üzvlərindəndir. Kosmik sənayenin inkişafı ölkəmizin prioritetlərindəndir.

Baxış sayı: 615