XƏBƏRLƏR
MƏLUMAT
Nadir mədəniyyət incisi olan “Diri baba” türbəsi
ÜMÜMİ XƏBƏRLƏR
30/04/2021 06:08

“Diri baba” türbəsi Qobustan rayonunun inzibati mərkəzi olan Mərəzə qəsəbəsində qayaların içərisində yerləşir. Bu abidəni əsas yoldan keçənlərin görməsi çətin məsələdir. Qədim abidənin cənuba baxan bir fasadı var, o biri tərəfləri isə qayanın içərisindədir. Abidə qayada oyulan mağarada 1402-ci ildə ağ əhəng daşından tikilib. Bu məlumat binanın mərtəbələrini bir-birindən ayıran dekorativ yazı kəmərində və kitabələrdə əks olunub.

Digər tərəfləri isə qayanın içindədir. Türbə ikimərtəbəlidir. Birinci mərtəbə səkkizguşəli, günbəzli kiçik dəhlizdən və onun yanındakı gözəl otaqdan, ikinci mərtəbə isə üzəri naxışlarla bəzənmiş dayaqlı günbəzi olan kvadratformalı böyük salondan ibarətdir. Salona birinci mərtəbənin dəhlizindən ensiz daş pilləkən qalxır. Salon qayanın daxilindəki balaca bir mağara ilə birləşir. Bəs türbə kimin şərəfinə tikilib? Bu barədə fərziyyələr, mülahizələr müxtəlifdir. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasında verilən məlumat isə belədir: “Ehtimala görə, mağarada “Diri baba” türbəsinin memarı basdırılıb”. Bu fərziyyə inandırıcı görünmür.

Deyilənə görə, abidəni Şirvanşah I Şeyx İbrahim tikdirib. "Diri Baba" türbəsi Orta əsr Şirvan-Abşeron memarlığına aiddir.

Abidənin günbəzli salonu Şirvanşahlar saray kompleksinin eyni tipli dekorativ işləri səviyyəsindədir. Burada həkk edilən yazıya görə, bu türbə ustad Hacının oğlu tərəfindən tikilib. Bu binanın memarlıq üslubu onu XV əsrdə Bakıda inşa edilmiş görkəmli abidələr, xüsusilə Şirvanşahlar saray kompleksi ilə bağlayır.

Əsrlər boyu camaat arasında abidə ilə bağlı müxtəlif rəvayətlər olub, elə indi də var. Reallıq budur ki, türbə müqəddəs məkan sayılır və insanlar bu türbəyə tapınıb və tapınır.

Bu nadir maddi-mədəniyyət incisi haqqında el-oba camaatı arasında müxtəlif rəvayətlər hələ də dolaşmaqdadır. Məlum həqiqət isə budur ki, “Diri baba” müqəddəs bir məkandır və bütün Şirvan eli əsrlər boyu bu ocağa tapınıb. “Diri baba” indi də əzəmətlidir. Ətrafında əsaslı abadlaşdırma işləri aparılıb, yolu qaydaya salınıb, ciddi şəkildə mühafizə olunur. “Diri baba” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci il qərarı ilə ölkə əhəmiyyətli tarix və mədəniyyət abidəsi kimi qorunur.

Baxış sayı: 331