Hər bir xalqın ədəbiyyat tarixində elə şəxsiyyətlər olur ki, onların yaratdığı sənət möcüzələri əbədi olaraq qalır, zaman keçsə də, nəsillərin bədii zövqünü oxşayır. Çünki belə əsərlər epoxanın həyatına güzgü tutmaqla həqiqətləri gələcək nəsillərə çatdırır. Belə əsər müəllifləri sırasında görkəmli Azərbaycan şairi və dramaturqu Hüseyn Cavidin də xüsusi yeri var. Onun zaman keçsə də, bədii dəyərini itirməyən, aktuallığını qoruyan əsərlərindən biri də “Knyaz” faciəsidir.
Ədəbiyyatımızda öz dəsti-xətti ilə seçilən dramaturq “Knyaz” pyesini 1928-1929-cu illərdə yazıb. Bu əsəri ilə müasirliyə daha da yaxınlaşan müəllif yeni əhvali-ruhiyyəni əks etdirə bilib. Faciənin mövzusu 1920-ci illərin əvvəllərində Gürcüstan həyatından götürülüb. Xoş güzəran keçirən knyazın zorla özünə arvad etdiyi kəndli qızı Jasmenin qapılarında qulluqçuluq edən Marqonun oğlu bolşevik Antonu seçməsi, keşməkeşli hadisələrdən sonra ona qovuşması əsərin əsas süjetini təşkil edir. Bu pyes Cavidin yaradıcılığında möhkəm yer tutan azad sevginin və pak mənəviyyatın təntənəsi motivinin yeni şəraitdə canlandırılmasına xidmət edir. Dramaturq gurlayan inqilab dalğalarından xoflanıb Avropaya qaçan knyazın və onun ailəsinin yaşadıqlarını təsvir etməklə zamanındakı əsilzadələrin, mülkədar zümrəsinin faciəsini məharətlə ümumiləşdirir.
Əsərin son səhnələrində biz knyazı Berlində, mühacirətdə görürük. O, burada tək deyil. Rusiyada inqilabın qələbəsindən sonra çox belə knyazlar mühacirətə qərar verib. Onların hamısı səfil, dilənçi kökünə düşüblər. Altmış yaşlı knyaz da bu səfillərdən biridir. Onun qızı Lena Berlin kafe-şantanlarında rəqqasəlik edir. Knyazın ucundan doğma Gürcüstandan ayrı düşmüş Jasmenin də halı acınacaqlıdır.
Əsəri oxuduqca daha yaxşı anlaşılır ki, bu pyesdə Cavid inqilabçıların fəaliyyətindən daha çox Jasmen və Lenanın faciəsinə yer verib.
Qeyd edək ki, “Knyaz” əsəri haqqında böyük dramaturq Cəfər Cabbarlı da müsbət fikirdə olub. Cabbarlı yazırdı ki, “Knyaz” pyesi Hüseyn Cavidin böyük nailiyyətidir. Belə ki, bu pyesdə Cavidin dili əvvəlki pyeslərinə görə çox sadə və anlaşıqlıdır.
Məlumdur ki, H.Cavid pyesləri 1920-30-cu illərdə səhnəmizin inkişafında əvəzsiz rol oynayıb. “Knyaz” pyesi də 1930-cu ildə Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrında, Gürcüstanda Tiflis Dövlət Qırmızı Ordu Teatrında və Türkiyədə Türk Bədaye Teatrında tamaşaya qoyulub və tamaşaçılar tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb. 1930-cu ildə səhnə həyatına başlayan əsər elmi ədəbiyyatda və Akademik Milli Dram Teatrının bəzi afişa və proqramlarında “Dəli knyaz” adı ilə də verilib.
“Knyaz” pyesi ilk dəfə ədibin qızı Turan Cavidin tərtibi ilə 1968-1971-ci illərdə “Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı”nda nəşr olunan üç cildliyə daxil edilib. Əsər 1968-1970-ci illərdə Naxçıvan Dram Teatrının repertuarına daxil edilib və tamaşaya qoyulub.
Bu il böyük dramaturq Hüseyn Cavidin “Knyaz” faciəsinin ilk dəfə səhnəyə qoyulmasının 100 ili tamam olur. Bu münasibətlə AMEA Hüseyn Cavidin Ev Muzeyi əsəri yenidən nəşrə hazırlayır. Bu yaxınlarda əsər ayrıca kitab halında cavidsevərlərin ixtiyarına veriləcək.
- 17:46 Xəzər rayon MKS-nin 1 nömrəli kitabxana filialında Məhəmməd Füzulinin 530 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib
- 16:43 Azərbaycan-UNESCO əməkdaşlığı müzakirə olunub
- 16:31 VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu çərçivəsində “Süni intellekt - təhdid yoxsa imkan?” mövzusunda üçüncü plenar sessiya təşkil olunub
- 16:28 Mədəniyyət naziri rusiyalı həmkarı ilə görüşüb
- 16:18 “Heydər Əliyevin tarixi obrazı və Azərbaycan ədəbiyyatı” mövzusunda açıq dərs keçirilib
- 15:52 "Yaşıl ümid, sağlam gələcək" devizi altında ağacəkmə aksiyası keçirilib
- 14:55 Kitabxanaya “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” ilə əlaqədar yeni şeirlər təqdim edilib
- 14:52 Bakı Forumunun iştirakçıları Xalq rəssamı Sakit Məmmədovun emalatxanasında olublar
- 14:22 Türk Dövlətlərinin Animasiyası-2024 kataloquna daxil edilmək üçün animasiya əsərlərinin qəbuluna başlanılıb
- 14:20 Bakıda Kukla Festivalının bağlanış mərasimi olub
- 14:16 Xalq artisti Ramiz Quliyevlə gənclərin görüş-konserti olub
- 12:05 “Ümummilli lider Heydər Əliyevin adı Azərbaycanın özü qədər əbədi olacaq” mövzusunda mühazirə oxunub
- 11:39 Bеynəlxalq Söz və Mətbuat Azadlığı Gününə həsr olunmuş kitab sərgisi açılıb
- 11:24 “Torpağı şəfalı Azərbaycanım” adlı tamaşa təqdim edilib
- 10:59 Milli Kitabxanada “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili”nə həsr olunmuş elektron məlumat bazası hazırlanıb
- 10:13 A.Məlikov adına 11 nömrəli Onbirillik Musiqi Məktəbinin növbəti uğuru
- 10:00 Xalq artisti Afaq Bəşirqızı ilə görüş keçirilib
- 09:31 Bu gün Xalq artisti Kamal Xudaverdiyevin anadan olmasının 86 ili tamam olur
- 09:27 Film Fondunda Cəfər Cabbarlının 125 illik yubileyi qeyd edilib
- 09:23 Heydər Əliyev Sarayında "Əbədi məşəl" adlı konsert təşkil olunub
- 16:49 TÜRKSOY-un Baş katibi Bütün Türk dövlətlərinin iştirakı ilə “Molla Nəsrəddin. Çətin günlərimin dostu” filmi çəkiləcək
- 14:44 Kitabxanın “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” ilə əlaqədar layihələri davam edir
- 12:28 Xalça Muzeyində Əməkdar rəssamın fərdi sərgisi açılacaq
- 10:43 Tanınmış jurnalist Asif Mərzilinin "Sonuncu əmr" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
- 10:24 Norveçli turist Qaradağ rayon Heydər Əliyev Mərkəzini ziyarət edib
- 09:51 Milli Kitabxanada “Xalq artisti Ramiz Zöhrabov” adlı kitab sərgisi açılıb
- 09:41 Dialoq Forumunun II plenar sessiyası “Sülh və qlobal təhlükəsizlik naminə nəsillərarası dialoq” mövzusuna həsr olunub
- 09:34 “Multukultural dəyərlərin inkişafı və dünyada tanıdılmasında Heydər Əliyevin təməl siyasəti” adlı mühazirə dinlənilib
- 09:24 Çoxtərəfli əməkdaşlığın inkişafında yumşaq gücün tətbiqi – Forumun ilk plenar sessiyası keçirilib
- 09:13 Bu gün Əməkdar incəsənət xadimi Nigar Usubovanın anadan olmasının 110 ili tamam olur
- 09:10 Azərbaycan Mərakeşdə Beynəlxalq Poeziya Festivalında təmsil olunub
- 17:18 “Gəlin, gələcəyimizi qoruyaq!” adlı maarifləndirici söhbət keçirilib
- 15:21 Mədəniyyət naziri İordaniya şahzadəsi və Səudiyyə Ərəbistanından olan həmkarı ilə görüşüb
- 15:19 “Heydər Əliyev və milli mədəniyyətimiz” adlı məqalə təqdim edilib
- 15:12 Kitabxanada gənc rəssam Almaz İdrisovanın fərdi rəsm sərgisi açılıb
- 15:05 Simli Kvartetin təqdimatında kamera musiqisi axşamı
- 11:26 Məhəmməd Füzulinin 530 illik yubileyinə həsr edilmiş ədəbi-bədii gecə keçirilib
- 10:29 Milli Kitabxanada “Yazıçı-dramaturq İsi Məlikzadə - 90” adlı kitab sərgisi açılıb
- 10:15 Görkəmli bəstəkar Asəf Zeynallının 115 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib
- 09:52 VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunda Nazirlərin 5-ci görüşü “Müxtəliflik harmoniyası: qlobal mədəni intibah naminə mədəniyyətlərarası dialoqun təşviqi” mövzusuna həsr olunacaq
- 09:43 Bakıda Azərbaycan-Pakistan mədəniyyət gecəsi təşkil edilib
- 09:36 Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun ilk Şura toplantısı keçirilib
- 09:33 Azərbaycanın Əməkdar artisti İtaliyada operada baş rolda çıxış edib
- 09:30 VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunda Beynəlxalq Təşkilatların III Zirvə görüşü “Yaşıl gələcəyə davamlı yol: COP29 və sonrakı dövr üçün birgə fəaliyyət” mövzusuna həsr olunacaq
- 09:28 Azərbaycan XXIV Beynəlxalq Qara dəniz Teatr Festivalında təmsil olunacaq
- 15:58 “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” ilə bağlı layihəyə yeni hekayə təqdim edilib
- 15:32 Türkiyə və Azərbaycan kitabxanaları arasında əməkdaşlıq və birgə layihələr müzakirə olunub
- 15:30 Məhəmməd Füzuli yaradıcılığı Polşa ədəbiyyat portallarında
- 15:21 Xalq artisti Şəfiqə Axundovanın 100 illik yubileyinə həsr olunmuş konsert keçirilib
- 15:11 “Ulu Öndərin ömür yolu vətənə və xalqa xidmət nümunəsidir” adlı tədbir keçirilib
- 15:05 Azərbaycan Dövlət Rəqs Ansamblı Xivədə “Lazgi” Beynəlxalq Festivalında birinci yerə layiq görülüb
- 15:02 Bu gün Beynəlxalq Heykəltaraşlıq Günüdür
- 14:57 “Ekoloji problemlər və sağlamlıq” adlı mühazirə oxunub
- 14:50 Ulu Öndər Heydər Əliyevin 101 illiyinə həsr olunmuş şahmat turniri keçirilib
- 14:22 Bakıda "Sülh və qlobal təhlükəsizlik naminə dialoq: əməkdaşlıq və qarşılıqlı əlaqə" mövzusunda VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu keçiriləcək
- 12:30 Xalq artisti Hacı İsmayılovun 80 illik yubileyi münasibətilə tədbir təşkil olunub
- 12:10 I Beynəlxalq Opera Festivalının üçüncü günündə səhnəyə gənc istedadlar çıxıb
- 11:32 Bu gün Beynəlxalq Caz Günüdür
- 10:11 Rus Dram Teatrında “Voytsek” tamaşasının premyerası keçirilib
- 09:44 ADA Universitetində Tofiq Əhmədovun 100 illiyinə həsr olunmuş caz konserti keçirilib