XƏBƏRLƏR
MƏLUMAT
Bu gün Xalq rəssamı Oqtay Şıxəliyevin doğum günüdür
ÜMÜMİ XƏBƏRLƏR
03/09/2020 01:19

Oqtay Şıxəliyev 1931-ci il 3 sentyabrında Bakı şəhərində anadan olub. O, XX əsrin 60-cı illərindən etibarən bir çox ictimai binaların - idman sarayı, məktəb, zavod, metrostansiya, park və binaların eksteryeri və interyerinin bədii tərtibatını verib. Rəssam öz əsərlərini freska rəngkarlığı ilə yanaşı mozaika və kaşı sənətinin bütün imkanlarından, plastik materiallarından istifadə etməklə yaradıb. Oqtay Şıxəliyev 1980-ci ildə Meksika təəssüratları əsasında çoxsaylı, kiçik həcmli, rəngkarlıq, qrafik əsərlər işləyib. Məsələn, rəssam: “Dağların ətəyində”, “Gün batanda”, “Piramida”, “Köhnə qəsr”, “Toreador”, “Mexiko”, “Tasko”, “Kilsə”, “Açal-pala abidələri”, “Quadalxara”, “Akapulko”, “Balıqçı” və digər tabloları yaradıb.

Oqtay Şıxəliyev sözsüz ki, məhz monumental dekorativ təmayüllü rəssamlardan biri olub. Ancaq buna baxmayaraq sənətkar özünü təsviri sənətin bütün janrlarında sınayıb: rəngkarlıq sahəsində çalışıb. Çoxlu portret və mənzərə təsvirləri, plakatlar işləyir, dekorativ vazalara və boşqablara tərtibat verib. Xırda tematik lövhələr düzəldib. Keramika və metaltökməyə meyl göstərib. Lakin bütün bunlara baxmayaraq Oqtay Şixəliyev yaradıcılığının böyük bir hissəsini rəngkarlığa həsr edib. Onun rəngkarlığı bütünlüklə dekorativ xarakter daşıyıb. O, lokal rənglərə daha çox üstünlük verib. Çox vaxt bu rənglərin ahəngini onların təzadı ilə yaradıb. Rəssam üçün rəng obrazın əsas ifadə vasitəsidir. “İnşaatçı”, “Mənim qaracam”, “Tarzən Bəhram Mansurov”, “Nigar”, “Qız”, “Kimyaçı” kimi portretlərdə yaxud, “Qobustan”, “Kürün ram edilməsi”, “Müharibənin nəticələri” adlı mənzərələrində bu, açıq-aşkar görünür. Oqtay Şıxəliyev təhsilini Sankt-Peterburq (Leninqrad) şəhərində bitirdikdən sonra vətənə qayıdıb və qısa müddətdə aparıcı rəssam-monumentalistlər qrupuna daxil olub. Rəssam Azərbaycan memarlığında təsviri sənətin sintezi ilə meydana gələn bir çox yeniliklərin müəllifi olub.

Ümumiyyətlə, Oqtay Şıxəliyevin yaradıcılğında zəhmətkeş insan obrazı böyük yeri tutur. Uşaqlıqdan çətin şəraitdə böyüyən rəssamın insan əməyinə yüksək qiymət verməsi başa düşüləndir. Onun bu mövzulardakı qəhrəmanları idealizə olunmur, təbii-real şəkildə göstərilir. Sanki, o, işləriylə insanı əməyə çağırır. Müxtəlif səpkili tablolarda işləyən insanlar sevinc içində təsvir olunub. İşlərindən zövq alan neftçilər, inşaatçılar, təmirçilər bununla gənc nəslə örnək olub. Rəssamın bütün tablolarında zəhmət adamları iş prosesi zamanı çəkilib. Səyahət etməyi sevən Oqtay Şıxəliyevin əsərləri onun yüksək müşahidəçilik qabiliyyətinə malik olduğunu sübut edib. “Ancaq sülh”, “Güllər”, “Neftçinin portreti”, “Aydın səma”, “Bakının yeni tikintisi”, “Kapella”, “Abşeron torpağı” və digər işlərdə Azərbaycanın qüdrətinin ritmini, əzəmətini, romantikasını gözəl ifadə edib. Rəssam ən adi sənaye motivində fəhlə əməyinin qüdrətini ümumiləşdirməyə nail olub. Bu cəhət rəssamın digər mənzərələri, o cümlədən doğma yurdun boyalarını canlandıran “Abşeron torpağı” adlı mənzərəsi üçün də səciyyəvidir. O, insanın mənəvi və cismani qüdrətini tərənnüm etməyə çalışıb. Oqtay Şıxəliyevin yaratdığı insan surətləri və Abşeron torpağıyla bağlı tablolarında həyata nikbin münasibət duyulur. Rəssam vətənini səfər etdiyi bütün ölkələrdən uca tutub. O, hər bir qarışını sevdiyi Azərbaycanı dünyanın ən gözəl ölkəsi kimi təqdim edir. Azərbaycanın şairanə gözəlliklərini təbliğ etməyə can atan rəssam tablolarda kəskin rakurslardan imtina edib.

Oqtay Şıxəliyevin yaradcılığı sənətsevərlər tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb və o 1982-ci ildə “Azərbaycan Respublikasının Əməkdar rəssamı”, 1992-ci ildə isə “Azərbaycan Respublikasının Xalq rəssamı” fəxri adlarına laiq görülüb. Azərbaycan Respublikasının Prezident təqaüdçüsü olub.

Ustad sənətkar Oqtay Şıxəliyev 2012- ci ildə Bakı şəhərində vəfat edib.

Allah rəhmət eləsin.

Baxış sayı: 636